سند دعاى ندبه
مرحوم حاجى نورى طاب ثراه که يگانه فن اطلاع است در تحية الزائر فرمايد که اين دعاء در سه کتاب ديده شد:
1- مصباح الزائر از على بن طاووس (رحمه الله)
2- مزار کبير از شيخ محمد بن المشهدى
3- مزار قديم، وهر سه کتاب از شيخ ابو الفرج محمد بن على بن يعقوب بن اسحاق بن ابى قرة القنانى الکاتب نقل مى کنند واو از کتاب ابى جعفر محمد بن حسين بن سفيان البزوفرى نقل مى کند واو اين دعا را نسبت به حضرت صاحب الامر مى دهد ومرحوم مجلسى در بحار الانوار از کتاب مصباح الزائر ومزار کبير به همين سند نقل مى کند ونسبت آن را به امام زمان (عليه السلام) مى دهد.
احوال سيد على بن طاووس
مصباح الزائر از سيد رضى الدين ابو القاسم على بن سعد الدين ابى ابراهيم موسى بن جعفر بن محمد بن احمد بن محمد بن احمد بن ابى عبد الله محمد بن محمد الطاووس بن اسحاق بن حسن بن محمد بن سليمان ابن داوود بن حسن بن الامام حسن بن على بن ابى طالب عليه السلام است و- مادر او دختر شيخ الزاهد الامير ورام بن ابى فراس است که نسبت او به مالک اشتر مى رسد ومادر پدر او سعد الدين دختر شيخ طوسى است، وبرادر او احمد بن موسى صاحب تصانيف در فقه وغيره وداراى مقاماتى عالى بوده، وفرزند برادر او عبد الکريم غياث الدين ابن احمد هم صاحب تصانيف است، واين هر سه را ابن طاووس گويند وجلالت على بن طاووس به درجه اى است که صاحب کرامات ومستجاب الدعوة بوده است. وگويند اسم اعظم را مى دانسته وبه فرزندان خود گفت چند بار استخاره کردم که آن را به شما بياموزم اجازت نيافتم ولى در کتابهاى من موجود است، تأليفات او زياد است تولد او در حله نيمه محرم سنه 519 بوده، وپس از چند سال به بغداد رفته در زمان بنى عباس پانزده سال در آنجا مانده پس از آن مراجعت به حله نموده ودر هر يک از نجف وکربلا وکاظمين سه سال مجاورت گزيده وعازم بود که در سامراء نيز سه سال مجاورت نمايد ولى در آن زمان سامراء آبادى کوچکى بوده، بعد از آن به بغداد رفته وناصر عباسى خواست نقابت طالبين را به او دهد به جهت اشتغال به عبادت قبول نکرد ولى پس از آن به اشاره خواجه نصير الدين طوسى از جانب هلاکوخان مغول وبه جهت مصالحى با اکراه نقابت طالبين را در سنه 661 تا سه سال ويازده ماه در عراق قبول کرد.
وفات او در سنه 668 واقع شد.
احوال شيخ محمد بن المشهدى ومحمد بن على بن ابى فرة
وکتاب مزار کبير از شيخ محمد بن جعفر بن على بن جعفر المشهدى الحايرى از علماء بزرگ مأه سادسه ومعاصر با سيد ابو المکارم حمزة بن على بن زهرة الحسينى الحلى است وتولد ووفات او معلوم نيست ولى تولد سيد بن زهره که معاصر او بوده در رمضان سنه 511 ووفات او سنه 585 بوده است واو از اجله علماء شيعه وکتاب او مورد اعتماد علماء اخبار ومرحوم مجلسى (ره) است
ومحمد بن على بن يعقوب بن اسحاق بن ابى قرة القنانى الکاتب از علماء وروات بزرگ شيعه است ودر رجال کبير از خلاصه علامه واز نجاشى نقل مى کند که از ثقات است، وتأليفات او 1- کتاب عمل يوم الجمعه 2- کتاب عمل الشهور 3- کتاب معجم رجال ابو الفضل 4- کتاب التهجد
احوال شيخ محمد بن حسين بزوفرى وبيان اشاراتى که در دعاء ندبه
ابو جعفر محمد بن حسين بن على بن سفيان بن خالد بن سفيان بزوفرى از اهل بزوفر بر وزن غضنفر قريه ايست نزديک واسط در طرف غربى دجله
از مشايخ شيخ مفيد ابو عبد الله محمد بن محمد بن النعمان – وتلعکبرى هرون بن موسى بن احمد بن سعيد بن سعيد است وشيخ مفيد براى او طلب رحمت نموده است وپدر او شيخ حسين – وپسر عم شيخ حسين ابو على احمد بن جعفر بن سفيان نيز از مشايخ شيخ مفيد مى باشند
با اينکه سند اين دعا شريف نسبت به دعاها وزيارات ماثوره برابر بلکه بالاتر واقوى است گوئيم مضامين شريفه وعبارات لطيفه آن نيز اقوى شاهدى است که از مطلع انوار ائمه اطهار صادر شده وبه علاوه ادله تسامح واخبار من بلغ دلالت دارد که در مستحبات دقت زياد لازم نيست واين دعا را در چهار عيد بايد خواند عيد فطر، عيد اضحى (قربان)، عيد غدير، جمعه وبعد از آن دو رکعت نماز زيارت مستحب است.
منبع:
وظائف الشيعة شرح دعاى ندبه
نويسنده: عباسعلى اديب
