فيض كاشانى و محى الدين عربى

فيض كاشانى كه آثار او از آن جمله فتوحات را با دقت ديده وتلخيص نموده است. ابن عربى را سنى دانسته مى‏گويد:

و هذا شيخهم (اهل سنت) الاكبر محيى‏الدين ابن العربى و هو من ائمة صوفيتهم و رؤساء اهل معرفتهم يقول فى فتوحاته «انّى لم أسئل اللّه‏ ان يعرّفنى امام زمانى و لو كنت سئلته لعرّفنى.»

فاعتبروا يا اولى ‏الابصار فانّه لما استغنى عن هذه المعرفة مع سماعه حديث «من مات و لم يعرف امام زمانه مات ميتة جاهلية» المشهور بين العلماء كافة، كيف خذله اللّه‏ و تركه و نفسه، فاستهوته الشياطين فى ارض العلوم حيران… و فى كلماته عن مخالفات الشرع الفاضحة و مناقصات العقل الواضحه ما يضحك منه الصبيان و يستهزى‏ء به النّسوان كما لايخفى على من تتبع تصانيفه و لا سيّما الفتوحات و خصوصا ما ذكره فى ابواب اسرار العبادات.

ثم مع دعاويه الطويلة العريضة فى معرفة اللّه‏ و مشاهدته المعبود و ملازمته فى عين الشهود و تطوافه بالعرش المجيد و فنائه فى التوحيد تراه ذاشطح و طامات وصلف و رعونات فى تخليط تناقضات تجمع الاضداد فى حيرة محيرة تقطع الاكباد و ياتى تارة بكلام ذى ثبات و ثبوت واخرى بما هو اوهن من بيت العنكبوت و فى كتبه و تصانيفه من سوء ادبه مع‏اللّه‏ سبحانه فى الاقوال ما لايرضى به مسلم بحال فى جملة كلمات مزخرفة مخبطة تشوش القلوب و تدهش العقول و تحيرالاذهان و كانّه كان يرى فى نفسه من الصّور المجرده ما يظهر للمتخلّى فى العزلة فيظن انّ لها حقيقة و هى له كان يتلقاها بالقبول و يزعم انّها حقيقة الوصول و لعلّه ربما يختل عقله لشدّة الرياضة والجوع فيكتب ما يأتى بقلمه مما يخطر بباله من غير رجوع .

اگر كسى آثار ابن عربى خصوصا فتوحات را بررسى كند مى‏يابد كه همه رجالى را كه وى براى آنان مقامات عرفانى معرفى مى‏كند وآنان را از اقطاب وابدال و…مى‏شمارد سنى هستند

و در اسرار عبادات براى فروع فقهى طبق فتواى مذاهب چهارگانه اهل سنت اسرارى ذكر مى‏كند، مانند:

آن چه در «باب أسرار الطهارة» و… آورده از قبيل مسح تمام سر، مسح الاذنين و تجديد الماء لهما، مسح بر عمامه، غسل الرجلين، مسح على الخف و…و در باب نواقض وضو از قبيل مس‏النساء، مس‏الذكر، الضحك فى‏الصلاة و…[1]