از پیامبر ایرانی تا شباهت نمادهای “مكتب ایرانی” با میترائیسم
در حالی كه در عصر قبل از زرتشت میترائیسم(Mithraism) یا مهرپرستی در فلات ایران رایج بود و رسم جشن گرفتن شب اول دی – شب چله – كه طولانی ترین شب سال است كه تا صبح بیدار می ماندند و منتظر ظهور خورشید می شدند، استفاده از برخی اسامی و مفاهیم شبیه این آیین در دولت نهم و دهم، كارشناسان تاریخ ایران باستان را به تامل وا داشته است.
یكی از این كارشناسان با تشریح این نمادها در یادداشتی می نویسد:
مهرپرستان معتقد بودند مهر قبل از خورشید ظهور میكند و با مبارزه علیه دروغ و بی عدالتی مقدمه ظهور خورشید می شود .
Eildaواژه یلدا – – از زبان آرامی اخذ شده و به معنای تولد، ظهور و قیام است. همین واژه به انگلیسی راه یافته و به -Yele تبدیل شده است. در سالهای دور مهرپرستی یا میترائیسم به سراسر آسیا و سپس روم و اروپا یعنی از شرق به غرب گسترش یافت و بر زرتشت، یهودیت و مسیحیت تاثیر گذاشت.
مسیحیت برای مبارزه با آن تمامی نمادهای مهرپرستی را مسیحی نمود و مثلا روز یكشنبه (Sunday) یعنی روز خورشید را كه در فارسی باستان روز خوره یعنی روز خورشید یا روز ظهور مهر قلمداد می شد در مسیحیت تبدیل به روز تولد و تعمید عیسی مسیح گشت.
در ادبیات عرفانی چه گرایش شافعی قرون چهاردهم تا دهم هجری و چه گرایش شیعی تاثیر فراوانی از مفاهیم مهری همانند چله نشینی، خورآباد (خرابات) سیمرغ، هفت آسمان ،می، آب حیات ، راز ورزی و مغان؛ پیر دیر، سروش، كوه قاف و البرز دریافت نموده است.
برخی هم ظهور مهر و خورشید را با ظهور امام زمان ( علیه السلام) مساوی فرض كرده اند . اما بیشتر مفهوم مینوی-اشراقی كه محبت و فیض الهی است مورد استفاده قرار گرفته است.
اما جالب اینجاست كه واژه های مهر و خورشید و مفاهیم اصیل این اندیشه ایرانی در دولت نهم و دهم به خوبی دیده میشود. مهرورزی، مسكن مهر، صندوق مهر امام رضا(ع)، پیمان گرفتن از یاران، ستاد یاران خورشید، نشریه آفتاب حسن، دوستی شدید با هم پیمانان و دشمنی شدید با پیمان شكنان، رنگ قرمز، گسترش عدالت، دستگیری از محنت كشیدگان و بی خانمان ها و سركشی مرتب به جای جای ایران زمین، همیشه بیدار بودن.
اما آیا می توان بین مهرپرستی به مانند یك اندیشه كهن ایرانی و رخدادهای دولت نهم و دهم رابطه برقرار كرد؟ اگر واژه مكتب ایرانی به كار برده نمی شد و اگر سایت خبرگزاری میراث فرهنگی “مهر” را پیامبر معرفی نمی كرد و اگر پیمان كتبی از وزرا اخذ نمی شد، می توانستیم تردید یا نگاه انتقادی این نوشتار را كمی به سخره بگیریم.(خبرگزاری میراث فرهنگی میگوید مهر در 200 قبل از میلاد در ایران زاده شد و پیامبر ایرانیان بود. البته سندیتی بر این ادعا نیست .مهر یك اسطوره است.)
البته نگارنده آن را نشانه هوش و ذكاوت و بهره جویی از اندیشه كهن ایرانی می داند، همچنان كه برخی از شعرا ی عارف همچون حافظ ، عطار ، جامی و مولوی از نمادها و فرهنگ مهرپرستی در تعمیق فرهنگ و معافی عرفان اسلامی بهره جستند.
به اوستا – سروده مهرشیت، كرده یكم، فراز چهار نگاه كنید:
یعنی مهرایزد كه مالك و مسئول ایرانیان است، برای همكیشان مسكن و خانمان و همراه با گسترش دوستی بین آنان، تامین می كند.
ایزد مهر بنا به سروده های اوستا بیش از هر چیز به عدالت گرایش دارد. ولی در اروپا بیشتر نماد رمز و راز است كه بعدها فراماسونرها از ترتیبات هفت گانه آیین مهر بهره جستند. ایزدمهر ار مسئولان و فرشتگان و ایرانیان پیمان می گیرد . هركس بر پیمان استوار بود، مورد رحمت است و هركس پیمان شكنی كند، عقوبت سخت می بیند. او صفت خدایی همیشه بیدار را دارد، هرگز نمی خوابد. چشم باز دارد تا عدالت را اجرا كند.
ایزد مهر چابك و تیزرو است و سراسر ایران زمین را در می نوردد و هر دشمنی و كژی و دروغ و بی عدالتی را با ضربه مهیب پاسخ می دهد.
آیین مهرپرستی تا پایان قرن یازدهم هجری قمری كمابیش در فرهنگ و شعر و معماری و روابط اجتماعی زنده بود كم كم به فراموشی سپرده شد و جز چند فرقه صوفیه و چند خرابه و مهرابه اثری از آن در ایران نیست.
متن كامل را ادامه بخوانید.
یلدا، میترائیسم و دولت دهم!
ارسلان سلیمی
گرامی داشت شب یلدا متعلق به عصر قبل از زرتشت است زمانی كه میترائیسم(Mithraism) یا مهرپرستی در فلات ایران رایج بود و در شب اول دی – شب چله – كه طولانی ترین شب سال است همگی جشن می گرفتند و تا صبح بیدار می ماندند و منتظر ظهور خورشید می شدند. مهرپرستان معتقد بودند مهر قبل از خورشید ظهور میكند و با مبارزه علیه دروغ و بی عدالتی مقدمه -ظهور خورشید می شود .
Eildaواژه یلدا – – از زبان آرامی اخذ شده و به معنای تولد، ظهور و قیام است. همین واژه به انگلیسی راه یافته و به -Yele تبدیل شده است. مهرپرستی یا میترائیسم به سراسر آسیا و سپس روم و اروپا یعنی از شرق به غرب گسترش یافت و بر زرتشت، یهودیت و مسیحیت تاثیر گذاشت.
مسیحیت برای مبارزه با آن تمامی نمادهای مهرپرستی را مسیحی نمود و مثلا روز یكشنبه (Sunday) یعنی روز خورشید را كه در فارسی باستان روز خوره یعنی روز خورشید یا روز ظهور مهر قلمداد می شد در مسیحیت تبدیل به روز تولد و تعمید عیسی مسیح گشت.
در ادبیات عرفانی چه گرایش شافعی قرون چهردهم تا دهم هجری و چه گرایش شیعی تاثیر فراوانی از مفاهیم مهری همانند چله نشینی، خورآباد (خرابات) سیمرغ، هفت آسمان ،می، آب حیات ، راز ورزی و مغان؛ پیر دیر، سروش، كوه قاف و البرز دریافت نموده است.
برخی هم ظهور مهر و خورشید را با ظهور امام زمان ( علیه السلام) مساوی فرض كرده اند . اما بیشتر مفهوم مینوی-اشراقی كه محبت و فیض الهی است مورد استفاده قرار گرفته است.
اما جالب اینجاست كه واژه های مهر و خورشید و مفاهیم اصیل این اندیشه ایرانی در دولت نهم و دهم به خوبی دیده میشود. مهرورزی، مسكن مهر، صندوق مهر امام رضا(ع)، پیمان گرفتن از یاران، ستاد یاران خورشید، نشریه آفتاب حسن، دوستی شدید با هم پیمانان و دشمنی شدید با پیمان شكنان، رنگ قرمز، گسترش عدالت، دستگیری از محنت كشیدگان و بی خانمان ها و سركشی مرتب به جای جای ایران زمین، همیشه بیدار بودن.
اما آیا می توان بین مهرپرستی به مانند یك اندیشه كهن ایرانی و رخدادهای دولت نهم و دهم رابطه برقرار كرد؟ اگر واژه مكتب ایرانی به كار برده نمیشد و اگر سایت خبرگزاری میراث فرهنگی “مهر” را پیامبر معرفی نمی كرد و اگر پیمان كتبی از وزرا اخذ نمی شد و یا رنگ انتخاباتی قرمز نبود، می توانستیم تردید یا نگاه انتقادی این نوشتار را كمی به سخره بگیریم.(خبرگزاری میراث فرهنگی میگوید مهر در 200 قبل از میلاد در ایران زاده شد و پیامبر ایرانیان بود. البته سندیتی بر این ادعا نیست .مهر یك اسطوره است.)
البته نگارنده آن را نشانه هوش و ذكاوت و بهره جویی از اندیشه كهن ایرانی می داند، همچنان كه برخی از شعرا ی عارف همچون حافظ ، عطار ، جامی و مولوی از نمادها و فرهنگ مهرپرستی در تعمیق فرهنگ و معافی عرفان اسلامی بهره جستند.
كرده دوم :
رنگ پیروان مهر قرمز ارغوانی است كه نشانه عشق و چابكی است.
ایزد مهر بنا به سروده های اوستا بیش از هر چیز به عدالت گرایش دارد. ولی در اروپا بیشتر نماد رمز و راز است كه بعدها فراماسونرها از ترتیبات هفت گانه آیین مهر بهره جستند. ایزدمهر ار مسئولان و فرشتگان و ایرانیان پیمان می گیرد . هركس بر پیمان استوار بود، مورد رحمت است و هركس پیمان شكنی كند، عقوبت سخت می بیند. او صفت خدایی همیشه بیدار را دارد، هرگز نمی خوابد. چشم باز دارد تا عدالت را اجرا كند.(1) در غارها و در برخی نقاشی ها نمادی از ایزدمهر وجود دارد كه با دشنه ای تیز گاوی چاق و چله را می كشد و زندگی و رستنی ها و فراوانی نعمت گسترش می یابد. این گاو نمی تواند همین هیولای اقتصادی باشد؟
ایزد مهر چابك و تیزرو است و سراسر ایران زمین را در می نوردد و هر دشمنی و كژی و دروغ و بی عدالتی را با ضربه مهیب پاسخ می دهد. (2)
آیین مهرپرستی تا پایان قرن یازدهم هجری قمری كمابیش در فرهنگ و شعر و معماری و روابط اجتماعی زنده بود كم كم به فراموشی سپرده شد و جز چند فرقه صوفیه و چند خرابه و مهرابه اثری از آن در ایران نیست.
1- نگاه كنید به: تاریخ اساطیری ایران از ژاله آموزگار ص 20
2- دوش گیمن، دین ایران باستان ، ترجمه رویا منجم ، ص 315-320
منبع : آینده
kheili jalebe be aghle jenam nemiresid ina.ajab ojoobe haee hastan in dolatia.daste goleshoon dard nakone .vaghean ke
به نظرت خیلی متفکری که یه مشت چرند پرند مینویسی واسه مردم؟؟
به مهران مدیری که حسودی میکنی از آیین ایران باستان هم که ایراد میگیری تو بین اینا کجایی آخه؟؟
تو اصلا خودتو جزو دسته آدما محسوب میکنی؟؟
سگ بی همه چیز؟؟