پرسش: آيا خواندن نماز زيارت در حرم امامان، يا بوسيدن ضريح و قبور ائمه، سزاوار يک موحد مسلمان است و اين گونه اعمال مرده پرستي و شرک نمي باشد؟
پاسخ: با پرسش چند سؤال که پاسخ روشني دارند به تشريح و پاسخگويي سؤال فوق خواهيم پرداخت.
آيا به هنگام عيادت بيماران يا ملاقات زندانيان، بردن هديه اي چون کتاب، دسته گل، ميوه و يا چند کمپوت کار ناپسندي است؟
آيه به هنگام ديدار دوست، بردن هديه اي هر چند کوچک، کار زشتي بوده و نشانه اي از شرک در آن است؟
آيا در هنگام ملاقات و ديدار يکي از عزيزاني که مدتي است او را نديده ايد، روبوسي و مصافحه نشانه پرستش آن فرد مي باشد و کار زشت و ناپسندي است؟
در کتب اخبار و روايات، بابي تحت عنوان «ثواب هديه دادن به مؤمن» وجود دارد و رسول گرامي اسلام(صلي الله عليه وآله) هم بر آن سفارش نموده اند. بنابراين زماني که شخصي به ديدار و ملاقات کسي مي رود، هديه بردن او نشانه اي از انسانيت اوست و از نظر اسلام نيز مستحب مؤکّد است. حال هنگامي که به ديدار يکي از دوستان يا بستگان متوفي خود مي رويد، چه هديه اي مي توان برايش برد؟ آيا مي توان باز همان گل، کتاب، کمپوت و ميوه را براي او برد؟ يا اين که با قرآن خواندن، صلوات فرستادن، دعا کردن، ذکر و نماز خواندن و… برايش خيرات مي فرستيد؟ به دليل آشکار و واضح بودن پاسخ اين سؤال، توصيه شده است تا براي ارواح والدين و مؤمنين نماز هديه نماييد. نماز هديه بايد دقيقاً ويژگي بقيه نمازهاي يوميه را داشته باشد و عيناً مانند آن ها باشد، يعني هم قربه الي الله و هم رو به قبله باشد. در حال خواندن چنين نماز هديه اي با شرايط فوق، چه نشانه اي از شرک مي توان يافت؟! بر اين اساس است که پيشوايان ديني تأکيد نموده اند که زائرين
پس از زيارت ائمه، دو رکعت نماز قربه الي الله خوانده و ثوابش را نثار روح آن ها نمايند.
به دنبال علاقه وافر شيعيان به اميرالمؤمنين علي(عليه السلام) طبيعي است اگر شيعه بخواهد نسبت به کسي شرک ورزد و يا درباره او غلو نمايد لاجرم بايستي اين کار را براي اميرالمؤمنين علي(عليه السلام) از همه بيشتر و شديدتر انجام دهد. بنابراين پس از بررسي آداب زيارت آن امام، چنانچه آثار شرک در زيارت نامه امام علي(عليه السلام) وجودنداشته باشد، منطقي است که در زيارت نامه بقيه ائمه که اولاد او مي باشند نيز آثار شرک وجود نداشته باشد.
در آداب زيارت ايشان آمده است: چون به خندق کوفه رسيدي بگو «الله أکبر أهل الکبرياء و المجد و العظمة الله أکبر أهل التکبير و التقديس…» و چون به دروازه نجف رسيدي بگو (الْحَمْدُ للهِِ الَّذِي هَدَانَا لِهَذَا وَمَا کُنَّا لِنَهْتَدِيَ لَوْلاَ أَنْ هَدَانَا اللهُ…) و چون به در ورودي صحن مطهر رسيدي بخوان «أَشْهَدُ أَنْ لا إِلَهَ إِلاَّ اللَّهُ وَحْدَهُ لا شَرِيکَ لَهُ وَ أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّدا عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ…» و وقتي که به بقعه مبارکه رسيدي بخوان «أَشْهَدُ أَنْ لا إِلَهَ إِلاَّ اللَّهُ وَحْدَهُ لا شَرِيکَ لَهُ…». سپس زيارت هاي گوناگون ديگري که شامل سلام بر پيامبر و اميرالمؤمنين(عليه السلام)است را بخواند. پس از اتمام زيارت نامه، دو رکعت نماز به عنوان هديه براي آن امام بخواند. نماز هم بايد با همان ويژگي فوق و با نيت تقرب به خدا و رو به قبله باشد. پس از فراغت از نماز و در تعقيبات نماز، اين دعا را بايد بخواند «پروردگارا دو رکعت نماز به سوي سيد و مولاي خود، ولي تو و برادر رسول تو، اميرالمؤمنين علي ابن ابي طالب(عليه السلام)هديه نمودم….».[1] .
تا آنجا که ميگويند: خدايا براي تو نماز و رکوع و سجده کردم زيرا براي غير تو نماز و رکوع و سجود جائز نيست که خدائي غير از تو نيست…
آيا زيارت نامه اي که از آغاز تا فرجامش ذکر است و حمد و ستايش خدا و
وحدانيت حق و شهادت به رسالت محمد(صلي الله عليه وآله)، اگر علي(عليه السلام) را عبد صالح خدا بخواند شرک است؟! بايد گفت نه تنها شرک نيست که توحيد محض است؟!
اما درباره بوسيدن ضريح و قبور ائمه که بسياري از مخالفان شيعه آن را حمل بر سجده مي کنند بايد گفت: اولاً «اعمال هر کسي در گرو نيت او مي باشد».[2] ثانياً بوسيدن ضريح و قبور ائمه به قصد سجده بر آن ها نيست بلکه براي اظهار شدت و کثرت علاقه و محبت به آن ها است. بنابراين، اين کار به منزله تکريم و تعظيم آن ها است و هيچ شيعه اي به قصد و نيت خدا بودن يا شريک براي خدا قرار دادن، هرگز اين چنين بر روي خاک نمي افتد[3] .
اگر اينگونه اعمال شرک و کفر مي بود پيامبران گذشته چنين کارهايي را انجام نمي دادند. همانطور که مي دانيد قبلاً در زمان حضرت يوسف و يعقوب(عليهما السلام) که هر دو پيامبر الهي بوده اند، اينگونه کارها انجام مي شده است. قرآن مجيد مي فرمايد: (وَ رَفَعَ أَبَوَيْهِ عَلَي الْعَرْشِ وَ خَرُّوا لَهُ سُجَّداً وَ قالَ يا أَبَتِ هذا تَأْوِيلُ رُءْيايَ مِنْ قَبْلُ قَدْ جَعَلَها رَبِّي حَقًّا)؛ پدر و مادر را بر تخت نشاندند و آنگاه به خاک افتادند و او را سجده نمودند. در آن هنگام يوسف به پدرش گفت: اين تعبير خوابي است که قبلا ديده ام و پروردگار آن خواب[4] را محقق گردانيد».[5] .
در مقابل اين عمل نه حضرت يوسف و نه پدرشان حضرت يعقوب آن ها را منع نکرده اند.
سجده روي خاک يا تربت حضرت سيد الشهدا(عليه السلام) سجده براي خداست نه سجده به خاک، همانند سجده فرشتگان به آدم که اطاعت خداوند و انجام فرامين او بودند. آنکه آدم در برابر خدا قرار گرفته و به جاي خداوند به او سجده شود.
آيا مي توان گفت که آن دو پيامبر الهي و نيز ملائکه مشرک بوده اند و فقط ابليس موحد بوده است؟ سجده بر آدم به نص صريح قرآن توحيد محض و به فرمان الهي بوده است.
اما درباره بوسيدن و لمس کردن در و ديوار و ضريح معصومين و امام زاده ها و اشياي متعلق به آنان بايد گفت: اين کار نه تنها بدعت و حرام نيست بلکه به دليل متبرک بودن آن ها ريشه در رفتار پيامبران پيشين نيز دارد. در قرآن مجيد آمده است که وقتي حضرت يوسف خود را به برادرانش معرفي نمود و آن ها را مورد عفو و بخشش قرار داد، به آن ها گفت: (اِذْهَبُواْ بِقَمِيصِي هَذَا فالقُوهُ عَلَي وَجْهِ أبِي يَأتِ بَصِيراً)؛ پيراهنم را با خود نزد پدرم ببريد و بر صورتش افکنيد تا ديدگانش بينا گردد». [6] .سپس در جاي ديگري از همين سوره آمده است: (فَلَمّا أَنْ جاءَ الْبَشِيرُ أَلْقاهُ عَلي وَجْهِهِ فَارْتَدَّ بَصِيراً)؛ چون مژده دهنده نزد پدر آمد، پيراهن را بر صورت پدر افکند و يعقوب بينايي خود را بازيافت.».[7] .
آيا مي توان رفتار اين دو پيامبر الهي ـ يوسف صديق که توصيه به ماليدن پيراهن بر چشمان پدرش نموده و يعقوب که آن را انجام داده است ـ را شرک به خدا و حرام دانست؟ آن هم داستاني که از زبان قرآن مجيد نقل شده است؟
علاوه بر اين، در صحيح بخاري از عبدالله بن عمر نقل شده است که: «پيامبر را در حالي ديدم که حجرالاسود را لمس مي کرد و مي بوسيد».[8] .
بر همين مبنا است که کليه مسلمين جهان به هنگام زيارت خانه خدا، براي لمس کردن و بوييدن حجرالاسود مدتها به صف مي ايستند.
حال که بوسيدن سنگ حجرالاسود و لمس کردن پيران يوسف و ماليدن بر چشم مجاز مي باشد، بديهي است که مي توان در و ديوار و ضريح امامان را لمس نمود و بوسيد، زيرا تفاوتي بين اشيا (از جهت متبرک بودن آن ها) وجود ندارد؟!
بايد توجه داشت بوسيدن قبور ائمه از روي «محبت» است نه از روي «عبوديت»، و آيا هرکسي را از روي محبت بوسيدند، عبادت کرده اند؟!! مانند بوسيدن فرزند، بوسيدن عکس و يا وسائلي که يادگار فرزندي است که به مسافرت رفته و يا از دنيا رفته، شرک است.
احمد بن حنبل در مسند (ج6، ص76) و ابن شبه در تاريخ مدينه (ج1، ص90) از عايشه نقل مي کند: پيامبر رفتند و بازگشتند سؤال کردم کجا بوديد؟ فرمود: به من امر شد به بقيع بروم براي آن ها دعا کنم و بر آن ها نماز بخوانم.
منابع :
كتاب شهابي در شب
