تفسیر زیارت عاشورا: انتقام

اولین چیزی که ازاین فراز متوجه می شویم این است که امام مهدی(ع) ظهور می کنند و انتقام خون جدّشان را از دشمنان می گیرند. این موضوع در بخشهای دیگری از ادعیه و زیارات ما آمده است، مثلاً ندبه خوانها، هر جمعه می خوانند: “أین الطّالبُ بِدَمِ المَقتولُ بکربلا…”

حال در اینجا دو سؤال مطرح می شود: اولّاً در زمان ظهور همه قاتلان امام حسین مرده اند، آیا زمینه ای برای انتقام گیری هست؟ ثانیاً، در تاریخ آمده است که افرادی چون مختار، قیام کردند و قاتلان امام  حسین(ع) را به قتل رسانده اند، آیا باز هم قاتلان مجازات خواهند شد؟

در پاسخ به این سؤالات، چهار صورت را در زمان ظهور می توان در نظر گرفت:
1.    انتقام از نسل به جا مانده از قاتلان کربلا؛ این دلیل از روایت زیر گرفته شده است: «به حضرت ابوالحسن علي بن موسي الرضا(ع) عرض كردم: يابن رسول الله، چه مي‌فرماييد دربارة حديثي كه از امام  ادق(ع) روايت شده است كه فرمود: “هرگاه قائم(ع) قيام [خروج] كند، نسل و نوادگان قاتلان حسين(ع) را به خاطر كارهاي پدرانشان به قتل خواهد رساند؟ فرمود: «همين‌طور است».

عرض كردم: پس قول خداي عزّ و جلّ: «و هيچ نفسي بار ديگري را بر دوش نمي‌گيرد(1)» معنايش چيست؟ فرمود: خداوند در تمامي اقوالش راست گفته است، ولي ذريّة كشندگان امام حسين(ع) به كرده پدرانشان راضي هستند و به آن جنايت‌ها افتخار مي‌كنند، هر كس به كاري راضي باشد همچون كسي است كه آن را انجام داده و چنانچه مردي در شرق كشته شود و مرد ديگري در مغرب به كشته شدنش راضي باشد، آنكه رضا داده، نزد خدای عزّ و جلّ، شريك قاتل خواهد بود. بنابراين، تنها بدين جهت حضرت قائم(ع) وقتي خروج كند آنها که از کرده پدرانشنان راضی هستند را مي‌كشد(2).»

2.    انتقام از جریان و خطّی که باعث شهادت امام حسین شد: بنا به نقل تاریخ همیشه بین دو خاندان بنی هاشم و ابوسفیان دشمنی بوده است. با فتح مکه با اینکه ظاهراً ابوسفیان و خانواده اش اسلام آوردند ولی هیچ وقت دست از تلاش برای نابودی اسلام برنداشتند. اوج این دشمنی در واقعه ی کربلا اتفاق افتاد.
این جریان و تقابل تا زمان ظهور حضرت مهدی علیه السلام نیز ادامه خواهد داشت، به طوری که امام مهدی(ع) آخرین بازمانده از خاندان ابوسفیان، یعنی سفیانی یا همان عثمان بن عنبثه را قتل خواهد رساند و از جریان و خطّ فکر آنها انتقام خون به ناحق ریخته را خواهد گرفت.

3.    انتقام از قاتلانی که رجعت می کنند: همانطور که می دانید، در بحث رجعت که یکی از ارکان اعتقادی شیعیان است، گفته می شود که در زمان ظهور حضرت صاحب الزمان(ع)، مؤمنان محض و کافران محض به دنیا بازمی گردند تا مؤمنان رستگاری را ببینند و مشرکان و کافران، سزای جنایات خود را.
بنابراین قاتلان امام حسین(ع) که از کافران محض بودند، بازمی گردند و نتیجه اعمال خود را می بینند(3).

4.    انتقام عملی با تحقق آرمانهای شهدای کربلا: نهضت کربلا با هدف اقامه حق، مبارزه با ستم، امر به معروف و نهی از منکر و… برپا شد، با قیام امام مهدی(ع) همه ی این آرمانها محقق می شود. در واقع می توان گفت که همه ی اهداف و آرمانهای حضرت اباعبدالله جامعه عمل می پوشد و دیگر اثری از کافران و ستمگران و اهدافشان نیست. این است که به آن انتقام عملی می گویند.

بنابراین مطالبی که با هم خواندیم، ما در زیارت عاشورا، بعد از نزدیک شدن به اهل بیت(ع) و اعلام برائت از دشمنانشان و همچنین تقرّب جستن به خداوند متعال، از او درخواست می کنیم که به ما توفیق دهد تا همراه امام زمانمان، با یکی از راههایی که گفته شد، انتقام خون به ناحق ریخته شده امام حسین(ع) و یارانشان را بگیریم.

پی نوشت:
1ـ سوره انعام(6)، آیه 163؛
2ـ سیمای امام مهدی در قرآن، سیدهاشم بحرانی، ص227ـ 226؛
3ـ ر.ک: بحارالانوار، ج 53، ص 39، ح1، برای مطالعه بیشتر در زمینة موضوع
رجعت ر.ک: ابراهیم شفیعی سروستانی، معرفت امام زمان (ع) و تکلیف منتظران،
ص 484-544.
کلید واژه: انتقام، امام حسین، امام مهدی، عاشورا، ادعیه

منبع:
ماهنامه موعود شماره 108، چگونگی انتقام شهدای کربلا، http://old.mouood.org/content/view/10293/3/
با تصرف و تلخیص