جبرئیل، فرمانده سپاه امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف

در روایات مختلفی از کمک کردن جبرئیل به امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف اشاره شده است. جبرئیل، فرشته بزرگ الهی در مقاطع مختلفی مدد رسان پیامبران الهی و امامان علیهم السلام بوده است. امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف نیز به عنوان آخرین ذخیره الهی از مدد رسانی این فرشته بزرگ الهی بی نصیب نخواهد بود و این فرشته بزرگ الهی، از سعادت همراهی با امام عصر نیز برخوردار خواهد شد.

نخستین بیعت کننده

در حدیثی از امام صادق علیه السلام آمده است: « نخستین کسی که با قائم عجل الله تعالی فرجه الشریف بیعت خواهد نمود، جبرئیل است. او در چهره پرنده سفیدی از آسمان فرود می‌آید و با آن حضرت دست بیعت می‌دهد. آنگاه یک پا بر بیت الله و پای دیگر [را] بر بیت المقدّس می‌گذارد و با ندای زیبا و رسایی که همگان آن را می‌شنوند، می‌گوید: [هان] امر خدا در رسید؛ پس در آن شتاب مکنید. او منزّه و فراتر است از آنچه [با وی] شریک میسازند».¹

برترین ملک خدا

جبرئیل، یکی از چهار ملائکه الهی است که خداوند او را بر دیگر ملائک برتری داده و برگزیده است. گاه در روایات از او با تعبیر «طاووس الملائکه» یاد شده است که از برتری او بر دیگر ملائک، از نظر جمال و زیبایی حکایت می‌کند. در روایتی آمده است روزی رسول خدا صلی الله علیه و آله از جبرئیل پرسید: «گرامی ترین خلق نزد خدا کیست؟» او به آسمان رفت و برگشت و گفت «گرامی ترین خلق نزد خدا، جبرئیل است و میکائیل و اسرافیل و ملک الموت، امّا جبرئیل موکّل جنگ و یار پیغمبران است و میکائیل موکّل هر قطره که ببارد و هر برگ که بروید و هر برگ که بیفتد و ملک الموت گماشته به گرفتن جان هر بنده است، در خشکی یا دریا و اسرافیل امین خداست، میان او و آنان».²

در طول مقاطع مختلف تاریخ، جبرئیل حضوری ملموس و پررنگ، به خصوص در تاریخ انبیاء داشته است؛ از ماجرای خلقت حضرت آدم علیه السلام و حوادث پس از آن که به طور مداوم و در نقش معلمی دلسوز، همواره با او در ارتباط بود و جریان نبوت حضرت نوح علیه السلام که علاوه بر وحی، در نقش معلم نجاری این پیامبر خدا بود³ گرفته تا معراج پیامبرصلی الله علیه و آله که همراه صمیمی رسول خدا صلی الله علیه و آله بوده است. بنابر آنچه در روایات آمده است «هنگامی که حضرت رسول صلی الله علیه و آله می خواست به معراج برود، جبرئیل براق را آورد و او را بر در خانه خدیجه بست. وقتی که جبرئیل بر حضرت وارد شد، براق خیلی خوشحالی می کرد. جبرئیل گفت: ساکت باش! بهترین خلق خدا می خواهد بر تو سوار شود. براق ساکت شد. بعد، پیامبر صلی الله علیه و آله بر او سوار شد و به طرف بیت المقدّس روانه شدند. پیامبر صلی الله علیه و آله پیرمردی را دید، از جبرئیل پرسید: این شخص کیست؟ جواب داد: پدرت ابراهیم است. در آنجا فرود آمدند و خداوند تمام انبیاء را جمع کرد و جبرئیل اذان گفت. پیامبر صلی الله علیه و آله جلو رفت و همه انبیاء به امامت او نماز خواندند. ⁴

حضور جبرئیل در حوادث ظهور امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف و پس از آن برای یاری ایشان.

صیحه آسمانی

از جمله نشانه‌های حتمی ظهور، صیحه آسمانی است که اندکی پیش از ظهور عمومی امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف رخ می‌دهد. امام باقر علیه السلام در حدیثی فرموده است: « صدای آسمانی فقط در ماه رمضان است؛ یعنی ماه خدا و آن هم صدای جبرئیل به این مردم است. گوینده ای از آسمان نام قائم را می‌برد، به طوری که از مشرق تا مغرب آن را می‌شنوند. هر کس خواب است، بیدار می شود و هر کس ایستاده است، می نشیند و هر کس نشسته است، از وحشت آن صدا برمی خیزد. خدا رحمت کند کسی را که از آن صدا عبرت می‌گیرد؛ زیرا صدای اول، صدای جبرئیل امین است. آن صدا در شب جمعه بیست و سوم ماه رمضان است، به آن شک ننمایید و آن را بشنوید و پیروی کنید. در آخر آن روز، صدای شیطان ملعون به گوش می‌رسد که می‌گوید: آگاه باشید! فلانی (مقصود سفیانی است) مظلوم کشته شده است تا بدین وسیله، مردم را به شک بیندازد و در میان آن‌ها فتنه انگیزد، چه بسیار مردم مردد و متحیری که در آن روز، به واسطه این شک به آتش دوزخ درافتند. ولی شما اگر صدای اول را در ماه رمضان شنیدید، شک نکنید که صدای جبرئیل است و علامت آن این است که اسم قائم و پدرش را می‌برد، به طوری که دختران پرده نشین نیز آن را می‌شنوند و پدر و برادر خود را تشویق به بیرون آمدن، می‌کنند».⁵

روز ظهور امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف

جبرئیل، به هنگام ظهور و هنگامه بیعت با حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف در «مسجدالحرام» و نیز لشکرکشی برای نبرد با سفیانی و شکست و کشتن او شرکت دارد. ⁶

جبرئیل، به هنگام ظهور و هنگامه بیعت با حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف در «مسجدالحرام» و نیز لشکرکشی برای نبرد با سفیانی و شکست و کشتن او شرکت دارد

پس از به دست گرفتن حکومت مکه توسط امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف و سلطه بر این منطقه، با توجه به جنایات سفیانی از «شام» تا «عراق» و «شبه جزیره»، مهم‌ترین و ضروری‌ترین کار، عقب راندن و دفع اوست. از این رو، امام عجل الله تعالی فرجه الشریف با سپاهیانی که تحت رهبری ایشان و فرماندهی سیصد و سیزده یار حضرت تشکیل شده است، با هسته اولیه ده هزار نفره به تعقیب سپاهیان سفیانی می‌پردازند. این تعقیب و عقب راندن سفیانیان تا «دریاچه طبریه» ادامه می‌یابد. سفیانی از منطقه «وادی یابس» فعالیت‌های خود را شروع می‌کند. این منطقه در اطراف دریاچه طبریه قرار دارد و پرونده جنایات سفیانی، در همان منطقه‌ای بسته می‌شود که از آنجا آغاز شده بود. جبرئیل، از جمله شاخص‌ترین افرادی است که در این نبرد و لشکرکشی، امام عجل الله تعالی فرجه الشریف را همراهی می‌کند. در ظاهرً جبرئیل فرماندهی ملائکه جناح راست و میکائیل فرماندهی ملائکه جناح چپ را برعهده دارند. ⁷

امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف پس از ظهور و شکست سفیانی، با غربیان وارد نبرد و جنگ می‌شود. ⁸اندکی که از آغاز نبرد می‌گذرد، با وساطت حضرت مسیح علیه السلام، صلحی چند ساله با مسیحیان و غربیان بسته می‌شود. آنان تنها مدت کوتاهی به این پیمان، متعهد می‌مانند و مدتی بعد آن را نقض می‌کنند. همین امر سبب جنگ دوم امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف می‌شود که به آرامی زمینه‌های نبرد با ابلیس و ابلیسیان فراهم می‌گردد. در میانه نبرد به ناگاه، یکی از صلیبیون فریاد می‌زند که صلیب غلبه یافت. در مقابل او نیز یکی از مسلمانان فریاد برمی آورد که یاران و یاوران خدا غلبه یافتند. در پس این مشاجره لفظی، خداوند به جبرئیل می‌فرماید: «بندگانم را دریاب». او با صدهزار ملک به یاری سپاه حق می‌شتابد. همین مطلب درباره میکائیل و اسرافیل نیز اتفاق می‌افتد که آنان نیز به ترتیب با دویست و سیصد هزار ملک به یاری جبهه حق می‌شتابند واین سپاهیان تازه نفس، امر را برای سپاهیان امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف سهل و پیروزی را برای ایشان، روان و آسان می‌سازند. ⁸

پس از آنکه دجال به جمع آوری نیرو و پیرو می‌پردازد، با خیل عظیمی به سوی مکه و مدینه حرکت می‌کند که با ممانعت میکائیل در مکه و جبرئیل در مدینه مواجه می‌شود. ⁹

پی نوشت ها:

1. بحارالأنوار، ج 17، ص 308.

2. همان، ج56، ص 260.

3. همان، ج 11، ص 328.

4. الخرائج و الجرائح، ج1، ص 85.

5. بحار الأنوار، ج52، ص 230.

6. سیدبن طاووس، الملاحم و الفتن، ص 145.

7. کورانی، علی، معجم أحادیث الإمام المهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف، ج 3، ص 96.

8. همان، ج 2، ص 92.

9. بحار الأنوار، ج54، ص 105.

زهرا رضائیان

بخش مهدویت تبیان