حجاب و بد حجابی از تهران تا بیروت

مساله حجاب در ایران هیچ گاه به حاشیه نرفته و هر ساله با آغاز فصل گرما به یکی از داغ ترین مباحث روز تبدیل می شود. این روزها با فرارسیدن فصل تابستان و تشدید وضعیت پوشش نامناسب برخی از افراد در تهران و سایر شهرهای بزرگ ایران، حالت مشابهی را نیز در لبنان شاهد هستیم که شاید به نوعی مقایسه مساله پوشش در ایران و لبنان ، نتایج مثمرثمری را به دنبال داشته باشد چراکه برخلاف تصویر نادرستی که از مساله حجاب در ایران بر اثر پخش برخی فیلم ها ایجاد شده، حجاب در لبنان هم امری جالب و هم مساله ای قابل تامل است.

در لبنان آمار رسمی درخصوص نسبت میان مسلمانان و مسیحیان وجود ندارد اما بر اساس آخرین برآوردها، 60 درصد از جمعیت لبنان مسلمانند که نوع پوشش مسلمانان و مسیحیت و حتی بین شیعیان و اهل سنت در نوع خود جالب توجه و دارای تفاوت های آشکاری است.

البته بخشی از جمعیت لبنان را هم پیروان آیین دروز تشکیل می دهند که این افراد هرچند حجاب اسلامی مخصوص مسلمانان را ندارند اما بر اساس آیین خود ، لباس هایی گشاد با رنگ تیره می پوشند و حجب و حیای خاصی دارند.

** پوشش مسیحیان

مسیحیان لبنان را اکثرا مارونیی تشکیل می دهند و در عین حال بخشی از آنان نیز ارتدوکس و تعدادی هم کاتولیک هستند.

تمامی این افراد قاعدتا قایل به حجاب به مفهوم اسلامی آن نیستند اما نکته جالب توجه آنکه به خاطر ریشه عربی و سالیان متمادی همزیستی با مسلمانان حتی برخی از مسیحیان سنتی لبنان دارای حجابی مشابه حجاب اسلامی هستند؛ اما بخش عمده مسیحیان این کشور، در نوع پوشش خود به علت رفت و آمدهای مکرربه غرب، تحت تاثیر آنان هستند.

بخش عمده پوشش زننده در لبنان را باید متعلق به توریست های مختلفی دانست که تعدادشان هم معمولا در این کشور بدیل شرایط اقلیمی و آب و هوایی لبنان و جاذبه های گردشگری کم نیست.
در ایران هم اقلیت های مذهبی ، به احترام قوانین و هنجارهای اجتماعی مسلمانان و ایرانیان، معمولا از پوشش های مقبولی استفاده می کنند و سعی دارند حتی المقدور در مجامع عمومی هم که شده این هنجارها را رعایت کنند.

** پوشش مسلمانان

شیعیان لبنان غالبا حجاب را رعایت می کنند ولی بانوان سنی مذهب همگی قائل به حجاب اسلامی نیستند و دربرخی از خانواده ها می توان مشاهده کرد که مثلا مادر و دختری دارای حجاب اند ولی درهمان خانواده دختر دیگری حجاب اسلامی ندارد ولی برغم عدم پوشش موی سردر برخی از این افراد، غالب این افراد از پوشیدن لباس های زننده خودداری می کنند. نکته جالب آنکه تعدادی از افراد اهل سنت بر اساس فتاوی اخیر حجاب را تنها در زمان نماز خواندن واجب می دانند.

بانوان اهل سنت اکثرا روسری سفید می پوشند و افراد مذهبی تر آنان مانتوهای بلند با عنوان لباس شرعی به تن می کنند .

تیپ مدرن تر این افراد از بلوزهای بلند و شلوار استفاده می کنند اما جالب آنکه آرایش صورت در زنان ولو از قشر مدرن و تحصیل کرده حتی میان افراد با قید و بند کمتر مذهبی و یا مسیحیان ، در خارج از خانه به ندرت دیده می شود.

در ایران وضع حجاب اهل سنت بیشتر تابع رسومات و هنجارهای محلی است تا مسائل دینی و مثلا زنان در کردستان یا آذربایجان غربی یا در سیستان، بیشتر از پوشش محلی استفاده می کنند و درعین رعایت مسائل شرعی ، پایبندی و تبعیت خاصی از رسوم دارند.

** پوشش شیعیان لبنان

بانوان شیعی لبنان به دلیل سکونت در جنوب و آب و هوای مرطوب و مناسب این منطقه ظاهر مناسب تری از بانوان پیرو سایرادیان ومذاهب لبنانی دارند و جالب آنکه به همان نسبت هم حجاب پوشیده تری نسبت به سایر بانوان لبنانی دارند.

وضع حجاب اکثر شیعیان لبنانی با محجبه های اهل سنت تفاوت چندانی ندارد با این فرق که شیعیان غالبا از رنگ های شادتر ومتنوع تری استفاده می کنند.

ا لبته اخیرا روند رو به رشدی برای پوشیدن چادر در لبنان آغاز شده به نحوی که به مناسبت میلاد حضرت زینب (س) در مراسمی 2000 بانوی شیعی داوطلب برسرکردن چادر که در لبنان از آن به عنوان “عبای لبنانی” یاد می کنند، شدند.

هرچند که پوشش چادر در لبنان ، الگویی کاملا ایرانی به شمار می رود اما این پوشش رو به گسترش که شباهت بسیاری به چادر ملی در ایران دارد، وقار و سنگینی خاصی به زنان لبنانی داده به نحوی که هر روز بر تعداد استفاده کنندگان از این پوشش بویژه در نسل جوان افزوده می شود.

اما بافت سنتی و حجاب اصلی شیعیان روسری های بسیار بلند با مانتوهای گشاد است که معمولا رنگ آنان با هم ست می شود. بلوزدامن پوشش دیگری است که در میان شیعیان تقریبا مرسوم است.

نکته جالب توجه آنکه در تمامی انواع حجاب های سنتی و مدرن لبنانی حتی افرادی که تنها بلوز و شلوار می پوشند، رعایت حجاب به نحوی است که حتی یک تار موی بانوان هم قابل مشاهده نسیت.

** فرجام سخن

مسلمانان لبنان که سال های سال است در کنار نه تنها مسیحیان بلکه توریست های سواحل لبنان به زندگی پرداخته اند برغم برخی تاثیر پذیری ها، خوشبختانه توانسته اند بیشتر برقشرغیرهم نوع خود تاثیرگذار باشند تا تاثیرپذیر و اقلیت مسیحی یا افرادی که قائل به ججاب نیستند کاملا به افراد مجحبه احترام گذاشته وحتی هنجارهای آنها را در مناطق مشترک حتی المقدور رعایت می کنند؛ برخلاف اقلیت بدحجابی که در ایران خود را قشر مدرن و متجدد می خوانند ونه تنها به مبانی دینی بلکه به فرهنگ و هنجار نیاکان خود هم احترام نگذاشته و به نوعی سعی در خودنمایی درعرصه های عمومی دارند.؛ این افراد در ایران برخلاف لبنان هیچ احترامی برای قشر متدین و اکثریت محجبه کشور قائل نیستند.

نکته دیگر مساله غیرتعمدی عدم دقت بسیاری از بانوان ایرانی در رعایت حجابشان می باشد؛ امری که همانطور که گفته شد در لبنان مشاهده نمی شود و درصورت ادامه این وضعیت در ایران باید جدی تر بدان اندیشید.

ایرنا-  یاسر مرادی