حرامهایی که با حسین (ع) حلال شد
چند روز مانده به محرم، تقریباً از عید غدیر، جوانها به شوق عزاداری امام حسین (علیه السلام) تکیه ها را بنا می کنند. انگار برای عزاداری، اشک ریختن، سینه زدن و سیاه پوشیدن عجله داشته باشند. انگار که دلشان بخواهد هلال ماه محرم زودتر بیاید. از همین جا، قانون شکنی آغاز می شود: انسانهای معمولی، از عزاداری فراری اند؛ این قانون طبیعی است: فرار از مرگ، فرار از غم و اندوه. تنها، عاشقان اباعبدالله اند که قانون شکنند: فریاد شهادت سر می دهند و آرزو می کنند که هرگز از این غم رها نشوند.
حتماً تا به حال فهمیده اید که امام حسین (ع) با دیگران فرق می کند. حتی اندوهش. جالب است بدانید که خداوند بلندمرتبه نیز برای امام حسین (ع) استثنائاتی در نظر گرفته است و برای ایشان، برخی حرامها را حلال و برخی مکروهات را مستحب و برخی مستحبات را مکروه کرده است. با ما همراه باشید تا به بخشی از آن اشاره کنیم.
الف) حرامهایی که حلال شد
1. خوردن خاک
خوردن خاک، هرگونه ای که باشد حرام است. امام صادق (ع) فرمودند: «خاک حرام است مانند گوشت خوک و کسی که خاک بخورد و بمیرد من بر او نماز نمی گذارم…» (1) ایشان در ادامه ی این حدیث، یک استثنا را مشخص می کنند: «…مگر خاک قبر امام حسین علیه السلام.» (2)
در روایات ما، حتی خوردن خاک قبر رسول گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله) که بی شک برترین مخلوق عالم است نیز حرام دانسته شده است. امّا استفاده از خاک امام حسین (ع) برای شفا گرفتن، ساختن مُهر و تسبیح توسط ائمه ی معصومین (علیهم السلام) توصیه شده است.
امام صادق (ع) فرمودند: «هر كه تسبيحى از خاك حضرت امام حسين (ع) بسازد، اگر با آن تسبيح بگوید چه بهتر و اگر او تسبيح نكند، تسبيح در دست او تسبيح می کند و اگر بدون عمد آن را [در دستش] بگرداند در نامه عمل او تسبيح نوشته مىشود و اگر متذكر باشد و تسبيح گويد و ذكر الهى كند بعدد هر دانه، چهل تسبيح در نامه عملش نوشته مى شود.» (3)
2. آسیب رساندن به بدن
آسیب رساندن به بدن، از حقوق نفس است و به نظر علمای اسلام، حرام تلقی می شود. امیرالمؤمنین علی (ع)، به مؤمنان سفارش کرده اند که هرگز در مصیبتهای خود به بدنشان آسیب نرسانند. ایشان می فرمایند: «صبر مانند شتر رام و راهوارى است كه صاحب خود را بر زمين نمىزند و صبر در مقابل مصيبتها، خود نوعى مصيبت بر دشمنان و نكوهشكنندگان است، و ترديدى وجود ندارد كه صابر پاداش آن را مىبيند و دشمنش منكوب مىگردد و از زيان داد و فرياد محفوظ مىماند، مانند پاره كردن لباس و رساندن آسيب به بدن، زيرا كسى كه بر بلا صبر نكند، به سه چيز گرفتار مىشود: يعنى: تباهى پاداش و شماتت دشمنان و وارد كردن زيان.» (4)
امّا جالب است بدانید که امام صادق (ع) در نقل ماجرای کربلا بیان می کنند که اهل بیت عصمت (ع)، در عزای امام حسین (ع)، گریبان چک دادند و بر صورتهای خود لطمه وارد کردند و ایشان در ادامه فرمودند: «… وَ عَلَى مِثْلِهِ تُلْطَمُ الْخُدُودُ وَ تُشَقُّ الْجُيُوبُ.» (5) (برای مثل او باید گونه ها را خراشید و گریبان ها را چاک داد)
ب) مستحباتی که مکروه شدند
غیر از روزهای ماه رمضان، روزه در باقی ماه های سال، استحباب دارد مگر در 2 روز که خداوند آن را حرام کرده است: عید قربان و عید فطر.
در روز عاشورا، روزه ای که به خودی خود، عملی مستحب محسوب می شود، به شدت مکروه است چرا که به بیان امام صادق (ع)، این روز، روزی بود که آل مروان و آل زیاد به شکرانه ی کشتن سیدالشهدا (ع)، روزه گرفتند. (6)
عبید نقل می کند که از حضرت امام جعفر صادق (ع) از روزه ی روز عاشورا سؤال كرد. حضرت فرمودند: «كه هر اين روزه را بگيرد بهره او از اين روزه بهره ابن مرجانه، عبيد اللَّه بن زياد و لشكر او است.» عرض نمودم كه ايشان چه بهره ای داشتند؟ حضرت فرمودند كه آتش جهنم بهره ايشان خواهد بود. (7)
ج) مکروهاتی که مستحب شدند
پوشیدن لباس مشکی غیر از چند مورد، در روایات ما قبیح شمرده شده است. تا جایی که لباس مشکی، لباس فرعون نامیده شده است. با این حال ائمه (ع)، سه استثنا برای پوشیدن لباس مشکی قائل شده اند. امام صادق (ع) فرمودند: «سياه پوشيدن مکروه است مگر در سه چيز: موزه (کفش) و عمامه و عبا» (8)
امّا آن بزرگواران در همه حال، سیاه پوشیدن برای مصیبت و از دست دادن عزیزان را ناپسند دانسته اند. از امام صادق (ع) در تفسير آيه شريفه: وَ لا يَعْصِينَكَ فِي مَعْرُوفٍ (9) (در معروف سرکشی و عصیان نکنید) فرمود:
«مقصود از معروف اين است كه لباسهاى خود را پاره نكنند، و به صورت خود در هنگام مصيبت لطمه نزنند و خراش ندهند و فرياد وا ويلا بلند نكنند، و پيرامون قبرى شيون نكنند و لباس سياه نپوشند و موهاى خود را پريشان ننمايند.» (10)
امّا می بینیم برخلاف تمام این احکام، پوشیدن مشکی در عزاداری سیدالشهدا (ع)، از سیره ی ائمه (ع) بوده است. در لهوف، آمده است که جنیان شعری بلند در رثای امام حسین (ع) در روز عاشورا سر دادند که در انتهای آن بیان شده است: «اهل بیت در لباس سياه بر حسين از سر مصيبتى بزرگ نوحه سرايند و بر چهرههاى زيبايشان سيلى مىزنند…» (11)
فقط برای حسین (ع)
وقتی در میان حسینه ها سینه می زنید، کمی دست نگه دارید و از خودتان بپرسید اگر به شما مبلغ هنگفتی پول بدهند آیا حاضرید در مقابل دیگران، سینه ی خود را برهنه سازید و بر آن بکوبید؟ بسیاری از انسانهایی که دور و بر خود می بینید، در شرایط عادی صدایشان هم در نمی آید، چه برسد صدای ناله و هق هق شان. براستی، «این حسین کیست که عالم همه دیوانه ی اوست؟»
پی نوشت:
1. تهذیب الاحکام: ج 6، ص 74؛ به نقل از سیدی، سید حسن، آثار و برکات تربت امام حسین (ع)، ص 38؛ به نقل از پایگاه حوزه، به آدرس http://www.hawzah.net/fa/bookview.html?BookID=45329
2. همان.
3. لوامع صاحبقرانى مشهور به شرح فقيه، ج3، ص: 443
4. إرشاد القلوب / ترجمه سلگى، ج1، ص: 335
5. وسائل الشيعة، ج22، ص: 403
6. لوامع صاحبقرانى مشهور به شرح فقيه، ج6، ص: 203
7. همان.
8. فروع الکافي کليني، ج 6، ص 449
9. سوره ی ممتحنه، آیه ی 13
10. مشكاة الأنوار / ترجمه عطاردى، ص: 19
11. لهوف / ترجمه مير ابو طالبى ؛ ص30
پ.میعاد
