حمد وشکر بر اين که خداوند انبياء واولياء را براى راهنمايى
اصل – اللهم لک الحمد على ما جرى به قضائک فى اوليائک، الذين استخلصتهم لنفسک ودينک
اعراب اصل اللهم يا الله، فحذف يا وعوض عنه الميم المشدده؛ قوله لک الحمد، خبر ومبتداء وتقديم الخبر لإفادة الحصر، والحمد هو الثناء، باللسان ومعناه وان کان مطلقا. واعم من الشکر لکن فى هذا المقام بمعناه لانه فى مقابل النعمة
ترجمه – خدايا حمد وستايش مختص تست بر قضاهائى که درباره ى اولياء ودوستان خود جارى فرموده اى؛ آن دوستانى که ايشان را از هر آلايشى براى راهنمائى مردم به سوى خود؛ وبراى حفظ دين پاک وخالص نموده اى.
حمد وشکر بر اين که خداوند انبياء واولياء را براى راهنمائى بشر نصب فرمود وظيفه چهارم اعتقاد به اينکه نصب وابتلائات ايشان لطف است
در حق کافه بشر پس اين چند فقره ى دعا دلالت دارد بر اينکه ارسال رسل وانزال کتب، ووجود پيغمبران وائمه هدى، وابتلائات وحالات واخلاق وافعال واعمال ايشان همه از جانب خدا ولطف درباره مردم است، وچون اين امر نعمتى است درباره مردم لذا در اين فتره در مقابل آن حمد وشکر خداى را بجا آورده است، پس لازم است در اين مقام اولا معناى لطف را با شرح آن که کبراى اين برهان است بيان نمائيم. وثانيا اثبات کنيم که اين امور از اقساء لطف است که اين صغراى برهان باشد. پس گوئيم که لطف را چنين تعريف نموده اند. هو ما يکون المکلف به اقرب الى فعل الطاعة وابعد من فعل المصيه؛ يعنى لطف امرى است که خدا فراهم مى کند که سبب شود مکلف باتيان طاعت نزديکتر؛ واز ارتکاب معصيت دورتر گردد.
ولطف بر خداى عادل حکيم لازم است. زيرا اگر خداوند امورى را که لطف است براى حفظ دين وتکاليف فراهم نکند، نقض غرض لازم آيد، واين با عدل وحکمت خداوند منافى است، پس از آنکه معنى لطف ولزوم آن براى حفظ دين معلوم شد، گوئيم که خداوند انبياء واولياء را براى اين امر منصوب فرمود وابتلائات وتکاليف خاصه ى مثل صبر کامل وزهد از دنيا براى ايشان مقرر نمود تا حقانيت ايشان بر عالميان ظاهر گردد – ودر علم خدا نيز گذشته بود که ايشان از عهده اين امر بزرگ برمى آيند، ودر شدائد ومکاره صبر کافى مى نمايند. واز دنيا ورياست وجاه ومال کناره جوئى مى کنند ومردم از افعال واحوال ايشان راه راست را مى يابند.
وآيات واخبار بسيار دلالت بر اين معنى دارد، در سوره بقره آيه 150 مى فرمايد (ولنبلونکم بشىء من الخوف والجوع ونقص من الاموال والانفس والثمرات وبشر الصابرين * الذين اذا اصابتهم مصيبة قالوا انا لله وانا اليه راجعون * اولئک عليهم صلوات من ربهم ورحمة واولئک هم المهتدون).
يعنى ما مبتلا مى کنيم شما را به چيزى از قبيل خوف وگرسنگى، ونقص مال ونفوس وميوه هاى شما، ومژده ده صبرکنندگان را، آنانکه هر گاه مصيبتى به ايشان رسد، مى گويند ما از خدائيم، يعنى خدا ما را آفريده، به سوى او بازگشت مى کنيم؛ بر اين مردمان بزرگ صلوات از پروردگارشان ورحمت مى رسد، وايشان هدايت شدگان مى باشند ونيز در سوره بقره آيه 118 مى فرمايد: (واذا ابتلى ابراهيم ربه بکلمات فاتمهن، قال انى جاعلک للناس اماما؛ قال ومن ذريتى قال لا ينال عهدى الظالمين).
منبع:
وظائف الشيعة شرح دعاى ندبه
نويسنده: عباسعلى اديب
