زاد روز فرخنده امام جعفر صادق علیه السلام – سال 83 هجرى قمرى / 17 ربیع الاول
امام صادق علیه السلام در روز جمعه، به هنگام طلوع فجر و به روايتى در روز دوشنبه، هفدهم ربيع الاول سال 83 قمرى ديده به جهان گشود و عالم انسانى را با انوار طيبه خويش تابناك نمود.
پدرش امام باقر علیه السلام وى را به نام عموى نياكانش جعفر طيار، “جعفر” نام نهاد. حضرت جعفر بن محمد علیه السلام داراى يك كنيه معروف به نام “ابوعبدالله” و دو كنيه غير معروف به نام هاى “ابواسماعيل” و “ابوموسى” بود. همچنين، داراى القابى چند بود كه معروف ترين آن ها عبارت است از: صادق، صابر، طاهر و فاضل.(1)
شيعيان و محبان اهل بيت علیهم السلام وى را به “صادق آل محمد صلی الله علیه و آله” مى شناسند. زيرا آن حضرت، هرگز سخنى جز راست و درست، چيزى نفرمود. پدر ارجمندش، امام محمد باقر علیه السلام است كه نَسَب وى با دو واسطه به اميرمؤمنان حضرت امام علی علیه السلام و با سه واسطه به پيامبر اكرم صلی الله علیه و آله منتهى مى گردد.
مادر گرامى امام جعفر صادق علیه السلام، فاطمه، معروف به “اُم فروه” از زنان نيكوسرشت، نيكوكار و نيكورفتار عصر خويش بود. اين بانوى باتقوا و متدين، از جهت فضيلت و منقبت، سرآمد زنان روزگار خود بشمار مى آمد و امام صادق علیه السلام در شأن و مقام وى فرمود: مادرم از زنانى بود كه ايمان داشت، تقوا پيشه كرده و نيكوكارى مى نمود و خدا، نيكوكاران را دوست دارد.(2)
امام جعفر صادق علیه السلام به مدت دوازده سال، حيات با بركت جد گرامى اش امام زين العابدين علیه السلام را درك كرد و از مكتب تربيتى و علمى وى بهره وافر يافت.
همچنين، آن حضرت به مدت 32 سال از وجود شريف پدرش امام محمد باقر علیه السلام برخوردار بود و در تمام رويدادهاى مهم در كنار پدر ارجمندش قرار داشت. مدت امامت امام جعفر صادق علیه السلام، 33 سال و ده ماه (از ذی الحجه سال 114 تا 25 شوال سال 148 قمرى) بود و در ايام زندگى با بركت خويش با خلافت غاصبانه چند تن از خلفاى اموى و دو تن از خلفاى عباسى به شرح ذيل معاصر بود:
- 1- عبدالملك بن مروان (65 – 86 ق)
- 2- وليد بن عبدالملك (86 – 96 ق)
- 3- سليمان بن عبدالملك (96 – 99)
- 4- عمر بن عبدالعزيز (99 – 101 ق)
- 5- يزيد بن عبدالملك (101 – 105 ق)
- 6- هشام بن عبدالملك (105 – 125 ق)
- 7- وليد بن يزيد (125 – 126 ق)
- 8- يزيد بن وليد (126 – 126 ق)
- 9- مروان بن محمد (126 – 132 ق)
- 10- ابوالعباس سفاح (132 – 136 ق)
- 11- منصور دوانقى (136 – 158 ق)
گفتنى است كه نُه نفر اول از طايفه بنى اميه و دو نفر آخر از خاندان بنى عباس بودند و آن حضرت از هر دو طايفه، سختى ها و بى مهرى هاى فراوانى ديد؛ اما چون آن امام بزرگوار در انتهاى دوران خلافت ستم كارانه امويان و در آغاز خلافت فريب كارانه عباسيان مى زيست، فرصت مناسبى بدست آورد تا در زمان انتقال خلافت از يك طايفه غاصب، به طايفه غاصب ديگر و سرگرم شدن آنان به يكديگر، مكتب اهل بيت علیهم السلام را به مسلمانان بشناساند و زمينه ترويج و تبليغ اين مكتب را مهيا سازد و از اين راه، بيشترين بهره را نصيب اسلام و مسلمانان نمايد.
آن حضرت با تشكيل حوزه علميه و تعليم شاگردانى مبرز، چون هشام، زراره و محمد بن مسلم، تحول شگرفى در جهان اسلام و مذهب شيعه پديد آورد و جهانيان را با اسلام ناب محمدى صلی الله علیه و آله و مكتب حيات بخش اهل بيت علیهم السلام آشنا ساخت.
به همين جهت، وى را پايه گذار مذهب “اماميه” دانسته و شعيان امامى اثناعشرى را “شيعه جعفرى” مى گويند. سرانجام اين امام همام، در 65 سالگى به وسيله زهرى كه منصور دوانقى، به واسطه عوامل و مزدوران خود در مدينه، به آن حضرت خورانيد، مسموم شد و به خاطر شدت زهر، به شهادت رسيد. تاريخ شهادت وى، 25 شوال سال 148 قمرى مى باشد. امام کاظم علیه السلام به همراه ساير فرزندان امام جعفر صادق علیه السلام، بدن مطهر پدر را پس از غسل، كفن و نماز، در جوار قبر پدر و جدش و عموى پدرش در قبرستان بقيع به خاك سپردند.(3)
پی نوشت
(1). تاج المواليد (از مجموعه نفيس)، ص 43؛ الارشاد، ص 525 و كشف الغمة، ج 2، ص 369.
(2). همان.
(3). نك: الارشاد، ص 525؛ كشف الغمة، ج 2، ص 369؛ زندگانى چهارده معصوم علیهم السلام (ترجمه اعلام الورى)، ص 376؛ منتهى الآمال، ج 2، ص 121 و موسوعة الامام الصادق علیه السلام، ج 1-2.
منبع: نرم افزار دایرة المعارف چهارده معصوم علیهم السلام
