صوفیه از دیدگاه علما و فقهای تشیع

1- دیدگاه مقدس اردبیلی.

پس بدانکه صوفیه قاطبتا از مخالفین ائمه معصومین علیهم السلام هستند و از امامان معصوم حدیث بسیار در طعن ایشان منقول است و اکثر ائمه معصومین بلکه رسول حضرت رب العالمین نیز این طایفه را لعنت کرده اند و از لعنت کردن خدا و ملائکه  بر ایشان خبرداده اند. ( حدیقه الشیعه ص 563 چاپ انتشارات اسلامی تهران)

2- دیدگاه علامه مجلسی

و گروهی از اهل زمان ما بدعتها را برای خود دین اخذ کرده اند . خدا را با این بدعت ها می پرستند و آن را (تصوف) نام نهاده اند .

این ها رهبانیت را عبادت می شمارند….چنین عملی به یقین بدعت و حرام است و هیچ شکی وتریدی در آن نیست . چنانکه رسول اکرم فرمود:

کل بدعه ضلاله و کل ضلاله سبیلها فی النار .

هر بدعتی ضلالت است و هر ضلالتی مسیرش به سوی اتش است.

( اعتقادات علامه مجلسی ص 15- 17 ترجمه علی اکبر مهدی پور )

3- دیدگاه محمد طاهر قمی از علمای بنام زمان علامه مجلسی

بدان که مجتهدین طریقت که تارکان متابعت اهل بیت نبوت و رسالتند و غولان بادیه ضلالتند ، کفر و الحاد و زندقه ایشان در طریق دین بسیار است. …

ای عزیز من ،چگونه خاموش توان شد و عقاید فاسده ی اهل بدعت را توان مخفی داشت و حال انکه نهی از منکر اجماع اهل اسلام واجب است…

حق تعالی اهل بدعت را در کلام مجید خود کافر و ظالم و فاسق خوانده است و گفته

و من لم یحکم بما انزل الله فاولئک هم الکافرین(مائده 44)

هر که حکم نکند به آنچه خدا نازل گردانیده پس ایشان کافرانند.

و من لم یحکم بما انزل الله فاولئک هم الظالمون ( مائده 45)

و من لم یحکم بما انزل الله فاولئک هم الفاسقون ( مائده 47)

4- دیدگاه آیت الله العظمی خراسانی

هان ای طالب حق اگر طالب حقی و شیعه پاک و خالصی و غرض ومرض نداری گمان نمی کنم …جای شکی برای تو باقی بماند در بطلان این طریقه به هر شعبه که باشند و به هر نامی که باشد و به هر حالی که باشد

امام انچه را باید نسبت به ایشان روا داری و انجام دهی:

1-     اظهار علم در مقابل بدعت های ایشان

2-     تبری از ایشان درظاهر و باطن یعنی اظهار برائت و بیزاری در ظاهر یا اعتقاد قلبی

3-     انکار ایشان به قلب و زبان هر دو و در هرکجا نامشان برده شود

4-     سب و مذمت و عیب گویی و گفته های موهون کننده

5-     بهتان بر آنها یا مبهوت و متحیر کردن ایشان.

اما آنچه را که باید انجام ندهی و یا نسبت به ایشان ترک کنی:

1-     میل به ایشان و گفته های ایشان

2-     تبشه با ایشان

3-     ملقب ساختن خود با لقب های ایشان

4-     تاویل گفته های ایشان

5-     همنشینی با ایشان

6-     مصاحبت و رفاقت با ایشان

7-     هم غذا شدن با ایشان د رخوردن وآشامیدن

8-     مصافحه با ایشان

9-     مناکحه با ایشان از آن جهت که موجب توارث ایشان است از تو

10-خندیدن  و تبسم بر روی ایشان

11-جای دادن ایشان یا پناه دادن

12-اعانت و کمک به ایشان

13-رفتن به دیدار ایشان

14-به دیدار قبور ایشان رفتن

15-به عیادت مریضشان رفتن

16-تشییع جنازه ایشان کردن

17-نماز بر جنازه ایشان گذاردن

18-بعد از فوت طلب رحمت بر ایشان کردن

اگر همه شیعه و همه کسانی که خود را پیرو اهل البیت می دانند به این وظایف عمل می کردند بازار صوفی گری رواج نمی یافت و دامنه تصوف این قدر توسعه پیدا نمی کرد. و هرگز یک شبعه اش دو شعبه و دو شعبه اش سه شعبه و همچنین تا کنون از حد به در رفته نمیشد.  و همه این طور عرفان طلب نمی شدند تا اینکه  به اسم عرفان از سواد دارها گذشته بی سوادان هم در هر گوشه ،حلقه ارشاد و ذکر ساختند و این طور نمیشد که جشن های مولوی برای پیران بدعت گذار در مملکت اسلامی بگیرند آنهم با رقص و موسیقی.

آری ای طالب حق که خود را شیعه میدانی و پیرو ائمه اطهار می شماری این است گفته ائمه تو و این است تکلیف تو دیگر تو خود دانی( البدعه و التحرف ص 144و 145)

5- دیدگاه شیخ مفید شخصیت بزرگ جهان تشیع

ایشان اصحاب اباحه و قائل به حلول اند و آن جماعت جلاجیه ملحد و زندیق اند…(حواشی شیخ مفید بر اعتقادات صدوق ص 121)

6 – دیدگاه شیخ حر عاملی

تمام شیعه صوفیه را انکار نموده اند و از امامان خویش احادیث بسیاری در نکوهش آنها نقل کرده اند و علمای شیعه کتابهای بسیار در رد این فرقه و اثبات کفر انها تصنیف نموده اند….( مقدمه مقالات شمس تبریزی  . خیراتیه ج 1 ص 39

7- دیدگاه محمد بن وحید بهبهانی)

… در این اوقات که لوای کفر و الحاد مذهب حلول و اتحاد را طایفه صوفیه پشمینه پوش و مستان شراب ضلالت نوش برافراخته ، و در هر بلدی بی دینی و در هر سرزمینی بی کیش بد آیینی ؛ … شبهات باطله را به صورت حق جلوه داده ، گرگ وار در اغنام دین اهل اسلام افتاده جمع کثیری را از جاده استقامت شریعت بیرون می برند.

8- دیدگاه  آیت االله مرعشی نجفی

صوفیه برای اسلام از بزرگترین مصایب است زیرا ارکان اسلام را مهندم ساخت و بنیان آن را ترَک داد.

آنان نصوص کتاب و سنت را تاویل کردند و با احکام فطری عقلی مخالفت نمودند  و به وحدت وجود و حتی موجود ملزم شدند.و در عبادت وجهه گرفتند و بر اوراد آکنده از کفر و اباطیل پایبند گردیدند

گاهی آن را سفر ازحق به خلق می نامند و گاهی نزول از قوس صعودی به قوس نزولی …

و دیدم که یکی از آنان که دعوی فضل داشت و از برخی سخنان که به ائمه هدی علیهم السلام نسبت داده شده برای ترویج مسلک خود استفاده می کند مانند( لنا مع الله حالات فیها هو نحن و نحن هو) برای ما با خدا حالاتی است که درآن حالات او ما هستیم و ما او می باشد. و این بینوا در علم تتبع و تحقیق و ضبط نمیدانست که کتاب مصباح الشریعه و مانند آنکه چنین سخنان منکری در انها جمع است ،ساخته ایادی صوفیان اعصار گذشته است.

آنان با مقالاتی مبنی بر تاویلات مزخرف و کشف خیالی و رویاها و اوهام فلسفه تصوف را توسعه دادند و کتاب های پیاپی تعرف و دلالت و نفحات الانس و رشحات و مکاشفات و انسان کامل و العوارف و والمعارف و غیره را که پر است از حکایات دروغ و قضایای کاملا بی معنا ،نوشتند.

عوام و سفلگان را با حدیث جعلی « الطرق الی الله بعدد انفاس الخلایق» اغفال کردند و …

خداوند ما و شما را از فریبکارهای بافندگان عرفان و فلسفه و تصوف حفظ کند و ما و شما را از کسانی قراردهد که به آستانه اهل بیت پیامبر خدا علیهم السلام روی می آوریم.

( احقاق الحق ج1/182تا 185. عارف و صوفی چه میگوید ص 32)

9- دیدگاه حضرت آیت الله العظمی سید محمد رضا گلپایگانی :

نویسنده کتاب «تحقیقی در تصوف و عرفان » می نویسد برای پی بردن به نظر مرحوم آیت الله گلپایگانی این حقیر در تاریخ 29/10/63 از محضر شریف آن حضرت کتبا سوال نمودم : که روش فرق صوفیه مورد تایید است یا خیر .

آن فقیه اهل بیت عصمت و طهارت چنین پاسخ فرمودند:

روش خصوص این فرق از بدع و ضلالت است.

10 – دیدگاه ایت الله مکارم شیرازی

سوال شده از ایشان که (…با توجه به این که داشتن این گونه عقاید مستلزم انکار ضروری دین میباشد، آیا این گونه افراد در حکم بقیه کفارند یا خیر ؟ و اگر کسی قبلا در سلک مسلمانها بوده ولی بعد در اثر ارتباط با این فرقه دارای چنین عقایدی شده باشد و عقایدش را هم برای دیگران اظهار میکند، آیا چنین کسی در حکم مرتد است یا خیر؟

معظم له جواب فرموده اند:

فرق صوفیه عموما گرفتار انحرافاتی هستند. بعضی بیشتر و بعضی کمتر،کسی که عقاید فوق راداشته باشد مانند حلول و اتحاد و وحدت وجود و ترک عبادت و انکار محرمات تردیدی در کفر او نیست. و اگر قبلا مسلمان بوده و بعد به این عقاید پیوسته است بدون شک مرتد شده است. تا آن جا که ممکن است باید دررفع شبهات آنها از طریق منطقی کوشید و اگر ممکن نشد باید از آنها جداشد. همیشه موفق باشید 15/1/77 ناصر مکارم شیرازی( نقل از شماره17206بخش نامه ها و استفتائات)

11- دیدگاه ایت الله صافی گلپایگانی:

از معاشرت و مجالست و مزاوجت و رفاقت با آنهاچون در معرض خطر ضلالت و فساد عقیده و مفاسد دیگر است جدا باید احتراز نمود حتی اگر التزام آنها به عقاید و  برنامه های غیر اسلامی و انکار ضروری معلوم نباشد و نیز احتیاط شدید در ترک ارتباط با آنان است.(معارف دین جلد 1/350)

نیز فرموده اند: امام عرفان و عارف در اصطلاح طایفه های صوفیه از اختراعات و ابداعات فریبنده آنان است. و مسلمانان و مومنین نباید گول فریبکاری آنان را بخورند.

۱۲- دیدگاه ایت الله آیت الله نوري همداني

آیت الله نوري همداني گفت: يكي از مشكلات علماي ما از گذشته مساله‌ي صوفي‌گري بود.از زمان امام صادق (ع) عده‌اي به نام صوفيه پيدا شدند و امام صادق (ع) اعلام كردند اين‌ها دشمنان ما هستند،اگر كسي به آنها گرايش بيابد از دشمنان ما به شمار مي‌رود اما متاسفانه بعدها جرياناتي به وجود آمد كه اين فرقه منحرف تقويت شدند.

این مرجع تقلید سپس يادآور شد:اين‌ها ولايت را ولايت نوعي مي‌دانند و شخصيت‌هاي خود را مانند ائمه اطهار (ع) قبول دارند و مي‌گويند اينها حي مطلق هستند و درخصوص وحدت وجود مي‌گويند كه پيغمبر اسلام (ص) و امير مومنان حضرت علي (ع) در هر زماني به صورت يك شخصي در مي‌آيند و امروز هم به صورت مقسوم علي شاه‌گنابادي و مانند آن ظاهر شده‌اند. http://www.aftabnews.ir/vdchwmn23xnxz.html)

1۳- دیدگاه ایت الله مکارم شیرازی

در مورد صوفیه  به خصوص فرقه گنابادی چنین جواب دادند:

آنها مضل هستند و تبعیت از آنان تبعیت صراط شیطان است و هیچ یک از عقاید آنها که انحراف از نظر فقهای شیعه داشته باشد مورد قبول نیست.

۱۴- دیدگاه آیت الله بهجت:

مطالبی که که در ظهر ورقه از یکی از اقطاب ضاله صوفیه نقل شده از عبارت ( و لما کان اجزاء العالم….) سراسر کفر و الحاد است . پناه می بریم به خدا از انحرافاتی که با کنار گذاشتن اهل بیت پیامبر اسلام برای فرق گوناگون پیدا شده که نتیجه ای جز دورشدن از حق و اسلام ندارد

گرد آوری : وحید باقرپور کاشانی