عایشه که بود ؟

• عایشه کیست ؟
  

ای کسانی که ایمان آورده اید! صدای خود را فراتر از صدای پیامبر نکنید، و در برابر او بلند سخن مگویید، آن گونه که بعضی از شما در برابر بعضی بلند صدا می کند، مبادا که اعمال شما نابود گردد در حالی که نمی دانید. (1) عایشه، دختر ابوبکر و همسر رسول خاتم صلی الله علیه وآله وسلم بود. وی آرام آرام به یکی از شخصیت های تاثیرگذار در تاریخ اسلام تبدیل گردید و امروزه نزد اهل سنت نامی بلند دارد و بسیار محترم است، تا جایی که بسیاری از احادیث حضرت رسول صلوات الله علیه وآله را از او نقل می کنند.
اما واقعا عایشه چگونه همسری بود؟ کسی که بسیاری از احادیث فقهی اهل سنت، از او نقل شده است، در چه درجه و رتبه ای از شناخت دین و عمل به دستورات قرآن کریم بود؟ معیارهایی که در قرآن و سنت رسول الله صلی الله علیه وآله وسلم معرفی شده، تا چه حد در وی وجود داشت؟… .
گرچه سوال های زیادی در اطراف شخصیت عایشه وجود دارد، اما چون نمی توان در یک نوشته به تمام مطالب مربوط به وی پرداخت، چند موضوع را با تکیه به کتاب خدا و مطالب موجود در کتب اهل سنت، مورد بررسی قرار می دهیم تا هفدهم رمضان که مصادف با روز درگذشت عایشه است، بدون تامل عبور نکند.
یک بار دیگر آیه ای را که در ابتدای کلام نقل کردم، مرور کنید و سپس این قسمت از تاریخ را ملاحظه فرمائید؛
• روزی ابوبکر برای تشرف به حضور پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله وسلم) اجازه می خواست که صدای داد و فریاد عایشه را شنید، عایشه با فریاد می گفت: قسم به خدا! دانستم که علی (علیه السلام) از پدر من و از خودم نزد تو محبوب تر است. عایشه این جمله را دو یا سه بار تکرار کرد. ابوبکر اجازه گرفت و وارد شد و به طرف عایشه حمله کرد و به او گفت: ای دختر فلانه! مبادا بشنوم که برسر رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) فریاد می زنی! (2)
اینک دو آیه ی دیگر را مرور می کنیم.
•( ای همسران پیامبر! ) در خانه های خود بمانید. (3)
•همسران او ( پیامبر ) مادران آنها ( مومنان ) محسوب می شوند.(4)
پس از توجه به این دو آیه ی شریف، جنگ جمل را مرور می کنیم. این جنگ به نام جمل، نامیده شد چون عایشه از خانه ی خود بیرون آمده و بر شتری نشسته بود و در میان سپاهی از مردان جنگ آور، به نبرد با خلیفه ی رسول الله صلی الله علیه وآله وسلم، امیرالمومنین علی علیه السلام رفته بود. در این دو گزارش مربوط به حاشیه ی جنگ جمل، دقت فرمائید؛
• عایشه فرمان قتل هفتاد نفر نگهبان بیت المال بصره را صادر کرد تا بر اموال آن دست یابد. (5)
• در جنگ جمل بیست هزار نفر که شهادت به توحید و نبوت می دادند، کشته شدند و عایشه سبب کشته شدن آنها بود. (6)
آخرین آیه ای که یادآوری می کنم، این آیه ی شریف است؛
•من هیچ پاداشی از شما بر رسالت ام درخواست نمی کنم جز دوست داشتن نزدیکان ام. (7)
حال نقل این سه فراز تاریخی را مطالعه فرمائید.
• عایشه ازقتل امیرالمومنین علیعلیه السلامخوشحال شد وسجده ی شکربه جاآورد. (8)
• از مسروق روایت شده که گفت: بر عایشه وارد شدم و نزد او نشستم و او برای ام سخن می گفت. سپس غلام سیاه اش را که به او عبدالرحمن می گفتند، صدا زد. غلام آمد و ایستاد. عایشه به من گفت: می دانی چرا اسم این را عبدالرحمن گذارده ام؟ گفتم: خیر. گفت: به خاطر علاقه ای که به عبدالرحمن بن مجلم ( قاتل امیرالمومنین علی علیه السلام ) دارم. (9)
• پس از شهادت حضرت زهراعلیهاالسلام، تمام همسران رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم برای تسلیت آمدند، اما عایشه خود را به مریضی زد و حضور نیافت. به امیرالمومنین علیه السلام نیز اخباری رسید که عایشه از شهادت حضرت زهرا علیهاالسلام، ابراز خوشحالی کرده است. (10)
پس از پایان نقل آیات و پاره ای از تاریخ، نکاتی لازم به یادآوری است. چنان که دیدید، بسیاری از منابع اهل سنت ماجرای فریاد کشیدن عایشه برسر رسول اکرم صلی الله علیه وآله وسلم را نقل کرده اند ( که البته تنها این یک بار نبوده است. ). از سوی دیگر بر اساس آیه ای که در ابتدا ذکر شد، حکم کسی که چنین رفتاری با پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه وآله وسلم دارد، نابود شدن اعمال دانسته شده است. حال آیا لازم است شیعیان مطلبی درباره ی عایشه بگویند؟ آیا قرآن و نقل کتب اهل سنت برای قضاوت در مورد عایشه کافی نیست؟
قرآن مجید، همسران پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله وسلم را مادر مومنان اعلام داشته است. اندکی در واژه ی مادر تأمل کنید. آیا عایشه تمام مومنان را به دنیا آورده است؟ آیا عایشه به تمام مومنان شیر داده است؟ آیا عایشه از تمام مومنان سرپرستی کرده است؟ هیچ یک از این موارد درست نیست، پس قرآن چه مسئله ای را در نظر داشته است؟ حرمت ازدواج با همسران پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم به دلیل این که آنان حکم مادر را دارند و نیز احترام گذاردن به آنان. در مورد حرمت ازدواج، بحثی نیست؛ اما آیا می توان کسی را که با سرپیچی از فرمان صریح خداوند، به جنگ با امام زمان خویش می رود و موجب کشته شدن بیست هزار نفر و داغدار و یتیم شدن خانواده های بسیاری می گردد، سزاوار احترام دانست؟ کدام مادری با فرزندان خود چنین می کند؟
درباره ی شکل رابطه ی عایشه با اهل بیت رسول اکرم صلی الله علیه وآله وسلم نیز مطالبی بیان شد که جای بسط فراوان دارد؛ اما چون باعث طولانی شدن مطلب می گردد، بیان این مسئله را به زمانی دیگر موکول می کنم. همین مقدار که ثابت شد، عایشه هیچ مودت و محبتی نسبت به اهل بیت علیهم السلام نداشته، کافی است.
امیدوارم دوستان اهل سنت با دقت در تعالیم وحی و مطالب موجود در کتب مذهب خودشان، شخصیت واقعی افراد را دریابند و تفاوت میان همسران پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله وسلم را بشناسند تا بتوانند حقوق صاحبان حق را ادا نمایند و الگوهایی کارآمد برای زندگی خویش برگزینند. باید توجه داشت که دارا بودن یک عنوان، مانند همسری یا نسبت فامیلی با پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله وسلم، به تنهایی کافی نیست و این رفتار و اعمال شخص است که بهای وی را مشخص می سازد.

پی نوشت ها:
1- سوره حجرات، آیه 2
2- برخی از منابع اهل سنت:
الف- خصائص، نسائی، جلد1، صفحه126، ناشر: مکتبة المعلا، کویت
ب- مسند، احمد بن حنبل، جلد4، صفحه257، حدیث18444، ناشر: موسسة القرطبة، مصر
ج- کشف الاستار، بزاز، صفحه194، شماره2549
د- مجمع الزوائد، هیثمی، جلد9، صفحه127، ناشر: دارالکتاب العربی، بیروت، لبنان
هـ- فتح الباری فی شرح صحیح البخاری، ابن حجر عسقلانی، جلد7، صفحه27، ناشر: دارالمعرفة، بیروت
و بسیاری منابع دیگر…
3- سوره احزاب، آیه 33
4- سوره احزاب، آیه 6
5- از منابع اهل سنت: تاریخ طبری، جلد3، صفحه486
6- از منابع اهل سنت: مروج الذهب، مسعودی، جلد2، صفحه371
7- سوره شوری، آیه 23
8- مقاتل الطالبیین، صفحه43
9- الجمل، شیخ مفید قدس سره، صفحه84
10- برخی از منابع اهل سنت:
الف- شرح ابن ابی الحدید، جلد2، صفحه457-460
ب- الوافی بالوفیات، جلد6، صفحه17
ج- تاریخ یعقوبی، جلد2، صفحه125
د- لسان المیزان، جلد8، صفحه189
و بسیاری منابع دیگر…