محبّت به دشمنان اهل بیت، علت گمراهی زبیر!

آن صدقه ها و جهاد ها و سبقت دراسلام و نزدیکی پیامبر و دوستی مقطعی و احساسی امیرالمؤمنین علیه السلام برای زبیر سودی نبخشید و حبّ جاه و مقام و عدم تبرّی نسبت به دشمنان امیرالمؤمنین ومحبّت به معاندان و مخالفان آن حضرت او را به زیر کشید.

امیرالمؤمنین علیه السلام درباره او فرمودند: مَا زَالَ الزُّبَيْرُ رَجُلًا مِنَّا أَهْلَ الْبَيْتِ حَتَّى نَشَأَ ابْنُهُ الْمَشْئُومُ عَبْدُ اللَّهِ. يعني زبير همواره مردى از ما اهل بيت بود تا آنكه پسر نافرخنده‏اش عبد الله به جوانى رسيد. (1)

مرحوم فیض الاسلام در ترجمه و شرح نهج البلاغه اینچنین آورده است: همواره زبير مردى از (خويشان) ما اهل بيت بود تا وقتى كه پسر شوم او عبد اللّه پديد آمد (عبد اللّه خويشاوندى را با ما بريد زيرا او اگر چه از اصحاب رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله بود ولى بعد از آن حضرت زنديق گشت يعنى در باطن كافر گرديده و آشكارا اظهار ايمان مى‏نمود. چنانكه مرحوم مامقانىّ در كتاب تنقيح المقال فرموده، و از مرحوم مجلسىّ  در كتاب بحار الأنوار نقل است: عبد اللّه ابن زبير بنى هاشم را دشمن مى‏داشت، و علىّ عليه السّلام را لعن نموده، دشنام مى‏داد! خلاصه اين فرمايش را كه نويسندگان سنّى و شيعه در كتاب هاشان نقل نموده‏اند در نسخ نهج البلاغه نيست ما آن را از نسخه ابن ابى الحديد نقل نموديم).

و ابن ابی الحدید می نویسد: اين سخن را ابو عمر بن عبد البر در كتاب الاستيعاب از قول امير المؤمنين عليه السّلام درباره عبد الله بن زبير آورده است با اين تفاوت كه كلمه مشئوم-  نافرخنده-  را نقل نكرده است.(2)

ما دراینجا در بیان شرح حال عبد الله بن زبیر نیستیم، اما به نحو مجمل آنچه که از بیان حضرت و احوال عبدالله به دست می آید این است که زبیر به علت ارتباط و محبت به فرزندش عبد الله که دشمن امیرالمؤمنین علی علیه السلام و از أسماء (دختر ابوبکر) بود، از طریق حق جدا شده و خود را از نعمت همراهی با اهل بیت پیامبر صَلّيَ اللهُ عَلَيهِ وَ آلِهِ محروم نموده است.

خسر الدنیا و الآخرة!

 
چه بسیار افرادی در طول تاریخ که به راه هدایت و نجات راه یافتند اما به علت عدم حفظ شرایط و عدم غیرت و تولی و تبرّی حقیقی به آن، مصداق «خَسِرَ الدِنیا وَ الآخِرَةِ» شدند. قرآن کریم دراین مورد می فرماید: ما جَعَلَ اللَّهُ لِرَجُلٍ مِنْ قَلْبَيْنِ في‏ جَوْفِه‏(احزاب/4) یعنی حب دوچیز متضاد و متقابل همزمان در دل انسان قرار نمی گیرد و به هر میزان که که حب یکی وارد شود حب دیگری خارج می گردد.

حب عمر و ابابکر و عثمان و عائشه و دیگر دشمنان اهلبیت حتی اگر اولاد انسان هم باشد، انسان را از سبيل سلام و راه هدایت جدا میکند. بنابر فرمایش مولی الموحّدین سبب اغوا و به هلاکت افتادن زبیر حبّ فرزندش عبد الله که معاند و مخالف مکتب اهل بیت علیهم السلام بود،بوده است. وَ مَنْ يَتَّخِذِ الشَّيْطانَ وَلِيًّا مِنْ دُونِ اللَّهِ فَقَدْ خَسِرَ خُسْراناً مُبيناً(نساء/119)

اسناد:

(1)- شرح‏نهج‏البلاغة ابن ابى الحديد ج 20 ص 102 حکمت461

(2)-همان