ویژگیهای پرونده اعمال چیست؟

1. ضبط جزئیات اعمال آدمی:  تمام اعمال و گفتار و حتی ملکات نفسانی و خطورات قلبی او درطول عمر ثبت می شود. درقرآن، ثبت و ضبط دقیق جزئیات اعمال آمده که می فرماید:« روز قیامت کتاب نامه اعمال انسانها در محضر عدل الهی نهاده می شود و گنهکاران را می بینی که از آنچه درآن کتاب است سخت در وحشتند و می گویند: وای بر ما! این چه کتابی است که از هیچ عمل کوچک و بزرگی فروگذار نکرده و مگرآنکه آن را احصا کرده و برشمرده است.1»

2. قطعیت و غیرقابل تردید بودن آن: ازخصوصیات دیکر نامه اعمال، وضوح و روشنی و غیر قابل تردید بودن آن است که از انسان جدا نیست و همراه با اوست. قرآن کریم می فرماید:« طائر(نامه اعمال) هر انسانی را برگردنش قرار داده ایم و روز قیامت کتابی برای او بیرون می آوریم که آن را در برابر خود گشوده می بیند. به او می گوییم کتابت را بخوان که امروز خود برای حسابگری خود کافی می باشی.2»

3. تنظیم کنندگان نامه اعمال: درآیات و روایات از نویسندگان اعمال تحت عناوینی از قبیل : رقیب، عتید، کرام الکاتبین و حافظین یاد شده است که همگی بیانگر صفات این فرشتگان الهی است. درقرآن آمده است: «به خاطر بیاورید هنگامی که دو فرشته راست و چپ که همراه و ملازم انسان هستند اعمال او را دریافت و ثبت می کنند. هیچ سخنی را تلفظ نمی کند مگر آنکه نزد آن فرشته ای مراقب و آماده برای انجام مأموریت وجود دارد.3»

در حدیثی ازپیامبراسلام نقل شده است که فرمود: «هنگامی که انسان عمل نیکی انجام می دهد فرشته راست پاداشی ده برابر می نویسد و هنگامی که عمل شری انجام می دهد و فرشته چپ می خواهد آن را ثبت کند فرشته راست می گوید هفت ساعت به او مهلت بده و اگر دراین مدت توبه و استغفاری داشته باشد چیزی بر او نمی نویسد؛ اما اگر توبه نکند فقط یک گناه براو می نویسد.4»
ازبرخی روایات استفاده می شود که نویسندگان بزرگوار اعمال انسان  در روز و شب ازهم جدا هستند. مثلا در روایتی آمده است:«هرکس نماز صبح را درآغاز طلوع فجر بخواند ملائکه شب و روز که درحال تغییر مأموریتند هر دو آن را ثبت می کنند.5»

4. کیفیت دریافت نامه اعمال: خوبها پرونده خود را با دست راست دریافت می کنند و بدها از پشت سر و با دست چپ. قرآن می فرماید:« اما کسی که نامه اعمالش به دست راستش داده شده است با خوشحالی و افتخار می گوید نامه اعمال مرا بگیرید و بخوانید. اما کسی که نامه اعمال او به دست چپش داده شده است می گوید ای کاش هرگز نامه اعمالم به من داده نمی شد و نمیدانستم حساب من چیست.6»

درآیات دیگر اینگونه آمده است: «اما کسی که نامه اعمالش به دست راستش داده شده است به زودی حساب آسانی برای او می شود و خوشحال به سوی اهل و خانواده اش بازمی گردد. اما کسی که نامه اعمالش از پشت سرش داده شده است به زودی فریادش بلند می شود که ای وای برمن که هلاک شدم و درشعله های سوزان آتش دوزخ می سوزد.7»

5. اقسام پرونده های اعمال: ازبررسی آیات وروایات به چند نوع نامه عمل پی می بریم: یکی نامه عمل فردی که هریک از افراد دارند که یا به دست راست آنها داده می شود یا به دست چپ انها. دیگری نامه عملی که اعمال یک امت درآن ثبت می شود که آیه 38 سوره جاثیه برآن دلالت دارد، سوم کتاب واحدی که اعمال همه امتهای اولین وآخرین دران ثبت شده است که آیه 12 سوره یس بیانگر آن است.

6. فلسفه نامه اعمال: اولا آثار تربیتی فراوان این مسأله است که تمام جزئیات اعمال و گفتار و نیات انسان ضبط می شود و بر متدبر بصیر پوشیده نیست. انسان هنگامی که درمقابل ضبط صوتی قرار می گیرد که آنچه را می گوید ضبط کند چقدر مراقب گفتار خود است که سخنی نگوید که بعدا علیه خود او مورد استناد قرار گیرد؟ یا اگر خود را مقابل دوربینهای فیلمبرداری مشاهده کند که تمام سکنات و حرکات و گفتار او را از زوایای مختلف فیلمبرداری می کند چقدر مواظب حرکات ورفتار خود است؟

ثانیاً این پرونده می تواند جنبه اتمام حجت داشته باشد. به هرحال درمحکمه عدل الهی هیچ کمبودی نباید وجود داشته باشد. آنچنان مدارک و اسناد باید علیه متهم و مجرم گویا باشد که اگر قضاوت را به خود او نیز واگذار کنند علیه خود حکم صادر کند و خود را محکوم کند.
ثالثاً ازلذت و رنج مشاهده کارنامه درخشان یا سیاه اعمال خود نباید غافل بود. به عبارت دیگر نفس تنظیم این پرونده و در روز محاکمه دراختیار صاحب آن قرار دادن، یکی از بالاترین خوشی ها و سرور ولذات برای کسی است که درطول عمر خود سعی و تلاش کرده تا اعمال شایسته انجام دهد و به همین دلیل با تفاخر و مباهات دیگران را به مشاهده آن فرا می خواند.

7. ماهیت نامه اعمال: ازنوشته های معمولی نیست. برخی گفته اند همان نفس آدمی است. حقایق اعمال انسان را دربردارد طبق آیه 30 سوره آل عمران. ضمیر باطن انسان است. اعمال علاوه بر درون و جان برعالم بیرون وهوا وفضای اطراف وزمین تأثیر دارد.8

1- کهف:49
2- اسراء: 13 و14
3- ق: 17 و18
4- مجمع البیان ج4 ص 144
5- وسائل الشیعه ح 3 ص 154 و155 باب 28 از ابواب مراقیب
6- حاقه: 19 و 25 و 26
7- انشقاق: 7 تا 12
8- پیام قرآن