یادگاران موعود : سرداب سامرا

معنی واژه سرداب:
این کلمه در کتابهای لغت به خانه ای گفته می شود که آن را در زمانهای قدیم به ویژه در مناطق گرمسیر در زیر زمین می ساختند تا در گرمای تابستان از خنکی آن استفاده کنند و از فاسد شدن غذاها و نوشیدنیها جلوگیری کنند. از جمله مناطق گرمسیری که در خانه های آن ساختن سرداب بسیار رایج بوده شهر سامرا است.
طبق برخی روایات، دیدار حضرت مهدی با بزرگان و شخصیتهای قابل اطمینان در زمان حیات پدرشان، در سرداب مقدس صورت گرفته است.

با شهادت امام یازدهم، تعقیب و جستجوی عوامل حکومت برای یافتن امام دوازدهم شدت گرفت؛ در یک مورد معتضد عده ای از سربازان خود را از بغداد به سامرا فرستاد تا به طور ناگهانی به داخل منزل امام حسن عسگری حمله کنند و اگر حضرت مهدی را در آنجا یافتند او را دستگیر کنند.

یکی از سربازان شرکت کننده در آن واقعه چنین می گوید: «وقتی سربازان وارد خانه شدند و قسمتهای مختلف آن را گشتند، به در سرداب منزل رسیدند و از صدای تلاوت قرآن متوجه شدند امام مهدی در سرداب مشغول خواندن قرآن هستند؛ بنابراین آنجا را به طور کامل محاصره کردند و منتظر ماندند تا موقع خارج شدن حضرت از آنجا، ایشان را دستگیر کنند. مدتی بعد امام از در سرداب خارج شدند و از آنجا بیرون رفتند بدون اینکه حتی یک سرباز جرئت کند کاری انجام دهد.

وقتی امام کاملا از آنجا دور شدند، فرمانده نیروها به آنها دستور داد که وارد سرداب شوند و حضرت را دستگیر کنند. سربازها به او گفتند: مگر ندیدید او از سرداب خارج شد و از مقابل شما عبور کرد و رفت؟ در همین لحظه فرمانده نیروها بسیار آشفته شد و گفت: من کسی را ندیدم، اگر شما دیدید چرا دستگیرش نکردید؟ نیروها در پاسخ گفتند: ما گمان کردیم شما او را می بینید و لزومی نمی بینید که او را دستگیر کنید، به همین دلیل ما هم عکس العملی از خود نشان ندادیم.1»

از این تاریخ به بعد سرداب امام حسن عسگری به سرداب غیبت مشهور شد. این سرداب از آن جهت که محل سکونت و عبادت سه نفر از امامان یعنی امام هادی،امام عسگری و امام مهدی بوده و همیشه مورد توجه و احترام مردم قرار گرفته است.بر این اساس، شیعیان همیشه بعد از زیارت مرقد امام هادی و امام عسگری، در این سرداب حاضر می شوند و به عبادت می پردازند.

در واقع یکی از دلایل این مسئله، احترام به آن مکان شریف و اظهار محبت به امام زمان و پدر بزرگوارشان است؛ زیرا از نشانه های دوست داشتن، احترام کردن به آن چیزهایی است که به محبوب منتسب است.

پی نوشت:
1-بحارالانوار، ج 52، صص 52 و 53

سروش