پايه اصلي دين:

از اين تقسيم بندي عرفي ومشهور که اعتقاد به ولايت وامامت در اصول مذهب قرار گرفته، برخي به غلط اين نتيجه را گرفته اند که اعتقاد به امامت وولايت اهل بيت عليهم السلام ضرورت اسلامي نداشته، ايمان اسلامي بدون آن امکان پذير است! در حالي که نصوص ديني، خلاف اين ديدگاه را اثبات مي کند. حضرت باقر عليه السلام فرمودند: (بُني الإسلام علي خمس: علي الصلاة والزكاة والصوم والحجّ والولاية ولم يناد بشيء کما نودي بالولاية)، اسلام بر پنج پايه بنا شده است: بر نماز وزکات وروزه وحج وولايت وبراي هيچ کدام از چهار اصل قبلي به اندازه ولايت، سفارش نشده است. سپس امام فرمودند: (فأخذ الناس بأربع وترکوا هذه _ يعني الولاية _). ولي مردم، چهار اصل قبلي را گرفته، ولايت را رها کرده اند..

اين روايت، اولويت ولايت را بر چهار اصل عبادي اسلام، يعني بر نماز وزکات وحج وولايت نشان مي دهد. در روايت ديگري از امام باقر عليه السلام ولايت اهل بيت عليهم السلام بالاترين حقيقت ديني معرفي شده است. آنجا که مي فرمايند: (ذروة الأمر وسنامه ومفتاحه وباب الأشياء ورضا الرحمن، الطاعة للإمام بعد معرفته).  بالاترين ومرتفع ترين امر دين وکليد همه امور ديني ومدخل آنها، ومايه خرسندي خداي جهان، اطاعت از امام پس از معرفت او است. بنابراين، ولايت اهل بيت عليهم السلام فرع دين نبوده، همه دين (غير از توحيد ونبوت) فرع ولايت محسوب مي شود.

در روايتي از امام صادق عليه السلام که گزارش معراجهاي مکرر رسول خدا صلى الله عليه وآله وسلم به ملکوت آسمانها است، اولويت ولايت اهل بيت بر ديگر فرائض ومباني دين اين گونه ترسيم شده است: (عرج بالنبيّ صلى الله عليه وآله وسلَّم إلي السماء مئة وعشرين مرَّة، ما من مرَّة إلاَّ وقد أوصي الله عزَّ وجلَّ فيها النبيّ صلى الله عليه وآله وسلَّم بالولاية لعلي والأئمّة عليهم السلام أکثر ممَّا أوصاه بالفرائض). پيامبر اکرم صلى الله عليه وآله وسلم صد وبيست بار به معراج رفت، در هر بار خداي بزرگ، پيامبر صلى الله عليه وآله وسلم را بيش از آن که به واجبات ديني توصيه نمايد به ولايت علي وائمه عليهم السلام توصيه مي فرمود.

پس امر ولايت از همه واجبات ديني اوجب واز يکايک فرائض الهي مهم تر است. درجه اين اهميت چنان است که در فرمايش ديگري از رسول خدا صلى الله عليه وآله وسلم دوستي اهل بيت عليهم السلام اساس دين معرفي شده است. امام صادق عليه السلام به نقل از رسول خدا صلى الله عليه وآله وسلم مي فرمايند: (… ولکلّ شيء أساس وأساس الإسلام حبّنا أهل البيت). هر چيزي پايه هايي دارد وپايه اسلام، محبت ما اهل بيت است. حضرت باقر عليه السلام در مقام بيان پايه هاي دين، پس از معرفي نماز وزکات وروزه وحج وولايت به عنوان ارکان دين، در پاسخ سوال زراره که پرسيد: کداميک از اين ارکان پنجگانه افضل است، فرمودند: (الولاية أفضل لأنَّها مفتاحهنَّ والوالي هو الدليل عليهنَّ). ولايت از ديگر مباني برتر است. زيرا که کليد آنها ولايت است، پيشواي الهي مردم را به روش انجام آنها راهنمايي مي نمايد.

نکته قابل توجه اينجا است که از پنج رکن (نماز، زکات، روزه، حج وولايت) ياد شده، در چهار اصل آنها عذر موجه افراد در ناچاريها پذيرفته است وشارع مقدس تخفيف قائل گرديده است، مثل اينکه در سفر، نماز شکسته شده، زکات تا زماني که مال به حد نصاب نرسد واجب نبوده، روزه بر بيمار ومسافر وپير واجب نيست، حج به شرط استطاعت واجب مي باشد. ولي ولايت با هيچ عذري از دوش افراد برداشته نشده، در همه شرائط وحالات، افراد به معرفت واطاعت امام، موظف بوده وبدان آزموده مي گردند.  حضرت باقر عليه السلام فرمودند: (لا يعذر الله يوم القيامة أحداً يقول: يا ربّ لم أعلم أنَّ ولد فاطمة هم الولاة علي الناس کافّة) خداوند روز قيامت، عذر کسي را که بگويد: من از اينکه فرزندان حضرت فاطمه پيشواي همه مردم بوده اند خبر نداشتم، نمي پذيرد. پس زيبنده است که ما نسبت به اين اصل که مهمترين رکن ديني (پس از توحيد ونبوت) قلمداد شده است، توجه واهتمام بيشتري ورزيم.