خیلی از انسانهایی که امروز، سخن از «عدل» به میان می آورند، نه تنها توان پیاده سازی آن را ندارند بلکه غالباً درک درستی هم از آن ندارند. انگار، دست یافتن به عدل، و برخورداری از صفت «عادل» – که یکی از اسامی خداوند است- به راحتی فوتبالیست شدن است! امّا عادل بودن به همین راحتی ها نیست!

 

معنای عدل و عادل
عدل، واژه ای است که در برابر ظلم قرار می گیرد. ظلم یعنی «وضع شیئی در غیر موضع خود.» (1) به عبارت دیگر، عدل که معنای مقابل ظلم است یعنی «استقامت بر طریق حق» (2)؛ فارسی اش می شود: «قرار دادن هر چیز سر جای خودش؛ جایی که حق است.»

در کنار این معنی واژگانی، بهتر است نگاهی به اصطلاح عدل نیز بیندازیم. از نظر علمای اسلام، عدل یعنی ایفای حق درباره ی خودمان، خداوند و دیگران. به عبارت دیگر، کسی که عادل است، انسانی است که حقی از خودش، خداوند و دیگران ضایع نمی کند. به عبارت ساده تر، کسی که گناه کار است، عادل نیست. به خاطر همین است که این روزها، مچ خیلی از انسانها را موقع حرف زدن درباره ی عدل می توان گرفت!

حال بیایید بزرگتر فکر کنیم: کسی که می خواهد عدل را پیاده کند، لازم است از همه ی ابعاد زندگی مردم، احکام خداوند و حق خودش آگاه باشد تا بتواند بدون خدشه وارد کردن به حقوق کسی، فرمان حق را ایفا کند. علاوه بر این، باید ظلم و ظالم را بشناسد و با نابود کردن آنان، تمام نقاط نامتعادل را از میان بردارد. چرا که در جهانی که ظلم هست، عدالت به طور کامل تحقق پیدا نمی کند. (3)

شما چند نفر را می شناسید که قادر به پیاده کردن عدالت به طور کامل، در جهان باشد؟!

نکته ی ضروری: تعریف عدالت در امام جماعت، ربطی به سخنان ما ندارد. از طرفی هر کس درباره ی عدالت خودش آگاهی دارد و از طرف دیگر حق ندارد در صورت ارتکاب گناه، گناهش را آشکار کند. از سوی، ما به توبه کردن یا توبه نکردن انسانها آگاه نیستیم و در شرع موظف به حسن ظن هستیم. به همین خاطر، می شود پشت کسی که به فسق شهرت ندارد، نماز بخوانیم. چه گناهی از او دیده باشیم و چه ندیده باشیم.

عادل حقیقی

امام عصر (عجل الله تعالی فرجه)، کسی است که انگار پسوند نامش «عادل» است و صفتی که همه او را با آن یاد می کنند: «عدالت». او کسی است که همه منتظرند، عدالت را در کل جهان پیاده کند و ظلم را برچیند.

 

تقریباً حدیثی نیست که به موضوعی مهدوی اشاره داشته باشد و انتهایش به این ختم نشود که «…مردی از فرزندانم خروج می کند، سپس زمین را پر از عدل و قسط می سازد، چنان که پر از ستم و بیداد شده باشد.» (4)

رسول خاتم (صلی الله علیه و آله و سلم)، فرمودند: «به درستي که خلفا و اوصياي من و حجّتهاي الهي بر خلق، بعد از من دوازده نفرند، اوّلشان برادرم و آخرشان پسرم است.» عرض شد: يا رسول اللَّه! برادرت کيست؟ فرمود: علي بن ابي طالب. گفته شد: پسرت کيست؟ فرمود: «همان مهدي که زمين را از قسط و عدل پر کند، هم ‏چنان که مالامال از ستم و ظلم شده باشد. سوگند به آن‏که مرا به حق بشارت دهنده فرستاد، اگر از عمر دنيا جز يک روز باقي نماند، هر آينه خداوند آن يک روز را آن ‏قدر طولاني کند، تا در آن روز خروج نمايد. آن‏گاه عيسي بن مريم روح اللَّه فرود مي‏آيد و پشت سر او نماز مي‏گزارد، و زمين به نور او روشن مي‏شود و سلطنت و فرمانروايي ‏اش به مشرق و مغرب همه جا مي‏رسد.» (5)

حضرت موعود (عج)، به طور کامل عدالت را در جامعه پیاده می کند. امام باقر (علیه السلام) دراین باره فرمودند: «قسم به خدا، عدل او داخل خانه هایشان می شود، چنان که گرما و سرما داخل می شود.» (6)

امیدوارم باشیم و آن روزها را ببینیم؛ روزهایی که هیچ کس نمی تواند مچ امام را درباره ی عدالت بگیرد!

دعای این هفته
چیزی که این هفته به شما معرفی می کنیم، در واقع دعایی مثل دیگر ادعیه نیست. بلکه آیاتی است که به فرموده ی امام صادق (ع) هر کس آن را، در هر شب جمعه بخواند: «نمی میرد تا امام قائم (ع) را درک کند و از اصحاب آن بزرگوار باشد.» (7)

نسخه ی این هفته این است: خواندن سوره ی بنی اسرائیل (اسراء) در هر شب جمعه.

 

پی نوشت:
1. لغت نامه ی دهخدا، حرف ظ، ذیل واژه ی ظلم
2. همان، حرف ع، ذیل واژه ی عدالت.
3. موسوی اصفهانی، محمد تقی، مکیال المکارم، ج 1، ص 160
4. کمال الدین و اتمام النعمه، ج 1، ص 280؛ به نقل از موسوی اصفهانی، همان.
5. همان.
6. بحارالانوار، ج 52، ص 362؛ به نقل از همان کتاب، ص 161
7. ثواب الاعمال، ص 107؛ به نقل از عرض نیاز به درگاه بی نیاز، موسسه ی موعود عصر، 1388، صص 122-123

 

پ.میعاد

 

 

امام سجاد (ع) فرمودند: «حق كسى كه به تو نيكى كرده، اين است كه از او تشكر كنى و نيكى اش را به زبان آورى و از او به خوبى ياد كنى و ميان خود و خداى عزّوجلّ برايش خالصانه دعا كنى…» کسی را سراغ دارید که در حقتان بیشتر از امام عصر (عج) خوبی کرده باشد؟ قرار است در این مجموعه، شما را با نیکی های امام آشنا کنیم.