سجده بر تربت

آیا سجده کردن بر تربت شرک نیست؟

اگر کسی سجده به تربت یا خاک دیگر و یا هر چه بکند به عنوان اینکه آن یا صاحب آن خدا است و پرستش عبادت قبر یاصاحب قبر کند مشرک و کافر است. ولی اگر به خاک قبر یا غیر قبر سجده برای خدا باشد و اطاعت امر خدا را بکند نه تنها شکر نیست بلکه عین توحید است.

هیچ یک از جمعیت چند میلیونی شیعه این ادعا را ندارد که به تربت امام حسین علیه السلام سجده می کند به عنوان اینکه او را خدا ویا فرزند خدا و یا در مقابل خدا یک قدرت جدا بداند هرگز اینطور نیست. بلکه سجده کردن بر تربت امام حسین برای خداست. منتهی چون این خاک قداست بالا و والائی دارد لذا بر این خاک سجده می کنند.

لذا آنانکه تهمت به جامعه شیعه می زنند که این سجده کردن بر خاک قبر امام حسین عین شرک است هرگز درست نیست اگر خوب چشم باز کنند و ببینند هرگز اینطور نیست بلکه عین توحید است، از آداب و سننی که در نزد شیعه مرسوم هست اهمیت سجده کردن بر تربت امام حسین علیه السلام است. که ائمه علیه السلام هم بر این مسئله تأکید می کردند و خود ائمه هم بر این عمل پای بند بودند و این از باب برتری تربت حضرت امام حسین علیه السلام است زیرا انسان سر بر خاکی می گذارد که بوی خون حسین را می دهد خونی که خون خداست. کما اینکه یکی از علماء سنّی که شیعه شده است به نام شیخ محمد مرعی انطاکی در مناظره ای با علماء سنی که می پرسند چرا شما اصرار دارید بر تربت حسین علیه السلام سجده کنید می گوید به خاطر توصیه امامان بزرگواران و اینکه تربت حسین علیه السلام دارای یک نوع برتری است که در تربت های دیگر نیست.

در روایت است که امام صادق علیه السلام سجده نمی کردند مگر بر تربت امام حسین علیه السلام :

کان الصادق علیه السلام لایسجد الاّ علی تراب من تربة الحسین علیه السلام تذلیلاً لله تعالی و استکانه الیه (85)،

امام صادق سجده نمی کردند مگر بر خاکی که از تربت امام حسین علیه السلام بود و این کار را از سر خضوع و خشوع برای خدا انجام می دادند.

و حدیثی دیگر:

عن معاویة بن عمار قال: کان لابی عبداللّه علیه السلام خریطة دیباج صفراء فیها تربة اباعبداللّه علیه السلام فکان اذا حضرته الصلاة صبَّهُ علی سجادته و سجد علیه ثم قال علیه السلام انَّ السجود علی تربة ابی عبداللّه علیه السلام یخرج الحجب السّبع (86)

امام صادق کیسه ای داشتند که در آن تربت سیدالشهداء بود و هنگام نماز آن تربت را در موضع سجودشان می ریختند و بر آن سجده می کردند و می فرمودند سجده بر تربت امام حسین علیه السلام حجاب های هفتگانه را از بین می برد.

عن محمدبن علی بن الحسین قال: قال الصادق علیه السلام السجود علی طین قبر الحسین علیه السلام ینور الی الارضین السبعة (87):

سجده بر خاک قبر سیدالشهداء علیه السلام تا زمین هفتم را نورانی می کند.

سید حمیری نقل می کند که از امام عصر حضرت مهدی ارواحنا فداه سئوال کردند از سجده بر لوحی که از خاک قبر سید الشهدا علیه السلام بود یعنی همین مهر مرسوم فاجاب علیه السلام یجوز ذلک و فیه الفضل که جایز است و فضیلت بزرگی دارد سجده بر تربت حضرت امام حسین علیه السلام. در همین زمینه ابوالمجد الحلبی در اشارة السبق در باب فضل سجده بر تربت امام حسین علیه السلام می نویسد و افضله (سجده) علی التربة الحسینیة، بهترین چیز برای سجده کردن خاک قبر حضرت سیدالشهداء علیه السلام است (88).

یحیی بن سعید حلی در کتاب الجامع للشرایع می نویسد و یستحب السجود علی التربة الحسینیة (89)

مستحب است سجده بر تربت امام حسین علیه السلام.

علامه بزرگوار امینی در کتاب سیرتنا و سُنَّتنا در باب سجده بر خاک قبر امام حسین علیه السلام می نویسد آیا بهتر آن نیست که سجده گاه از خاکی قرار داده شود که در آن چشمه های خونی جوشیده است که رنگ خدایی داشته است تربتی آمیخته با خون کسی که خداوند او را پاک قرار داده و محبت او را أجر رسالت محمد صلی الله علیه و آله قرار داده است

خاکی که با خون سرور جوانان بهشت و ودیعه محبوب پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و خدا عجین گشته است (90).

مرحوم استاد بزرگوار حضرت آیت اللّه مطهری رحمهم الله می فرماید: پیشوایان ما گفته اند حالا که باید بر خاک سجده کرد بهتر است که آن خاک از خاک تربت شهیدان باشد اگر بتوانید از خاک کربلا برای خود تهیه کنید که بوی شهید می دهد. تو که خدا را عبادت می کنی سر بر روی هر خاکی بگذاری نمازت درست است ولی اگر سر بر روی آن خاکی بگذاری که تماس کوچکی، قرابت کوچکی با شهید دارد و بوی شهید می دهد اجر و ثواب تو صد برابر می شود (91).

7- حاج میرزا ابوالفضل طهرانی صاحب کتاب شفاء الصدور در این باره شعری سروده است.

فیالها تربة یرقی بسجدتها اقصی معارج توحید و عرفان

یضوّع المسک من ذکری نوافجها و لا تضوّعه من ذکر نعمان

فمن یرصع بها الکیل سوددة بنعله رصعت تیجان خاقان

ولو تاملها حضر العقول رای مرات اسکندر فی عین حیوان

کانما مسحت یوما بها فبدت بیضاء لامعه لف ابن عمران

فمن یشاهد بها الاسرار کان علی ملک الحقایق اعلی من سلیمان

فارغب الیها و لا تطلب لها بدلا فی سلسبیل و لا فی روض رضوان

فذاک ماء و کالصدّاء لیس وذا مرعی و لکنه لامثل سعدام (92)

عجب خاکی که با سجده بر آن به بالاترین نردبان توحید و عرفان ارتقاء داده می شود ، بوی مشک از یادآوری نافه آن منتشر می شود که از یادآروی نعمان هم چنین عطری منتشر نمی شود ، هر کس با آن تاج بزرگی خود را زینت دهد با کفش خود زینت بخش تاج های پادشاهان می شود و اگر خِضر (93) خردها در آن تأمل کند آئینه اسکندر را در چشمه زندگانی خواهد دید مثل اینکه پسر عمران روزی این خاک را مسح کرده بود که کف دستش درخشش یافته بود هر کس اسرار این خاک را بنگرد از تسلط بر حقایق از سلیمان پیشی می گیرد به دنبال آن برو و جانشین آن را نه در سلسبیل و نه در روضه رضوان مجوی آن آبی است ولی چون صدّاءِ نیست و آن یک چراهگاهی است ولی همچون سعدان نیست (این مثلی است در زبان عربی برای افاده حدّ اعلای خوبی در چیزی).

تسبیح گرفتن از تربت امام حسین علیه السلام

تسبیح که در اصل مدح و ستایش خداوند متعال است. یکی از بزرگ ترین سفارشاتی است که در دین مبین اسلام وارد شده است. آنگاه که انسان در هر مکانی و زمانی مدح و ذکر خدا را به زبان جاری می کند و به واسطه آن مدح و ذکر از خداوند استمداد می طلبد یکی از آداب در باب تسبیح، درست کردن وسیله ای است که در عرف به آن تسبیح می گویند و فراوان توصیه شده است که تسبیحی که می گیرید از تربت حضرت سیدالشهداء باشد که ثواب فراوانی بر آن مترتب است. به این جمله استاد بزرگوار آقای محدثی توجه کنید که می نویسد.

«تسبیح تربت قصیده ای صد بیتی است و واژه هایش همه عاشورائی که دانه هایش همراه ذاکر ذکر می گوید و عطر شهادت را می پراکند. کربلائیان با مضمون این قصیده مقدس همنوائی می کنند و با ترکیبات آن که (اللّه اکبر) (الحمدللّه ) (سبحان اللّه ) است آشنا و مأنوسند. دانه های تسبیح تربت گهرهایی است که از خاک کوی عشق گرفته شده و از آن نوری تا ملکوت خدا متصاعد می شود (94).

در اخبار زیادی وارد شده است بر اینکه از تربت حسین علیه السلام تسبیح بگیرید.

چنانچه ابراهیم ثقفی از پدرش از حضرت صادق آل محمد صلی الله علیه و آله حدیث نقل می کند که فاطمه زهرا علیهاالسلام مقداری پشم را بافته بود و ریسمانی درست کرده بود بر او گره ای چند زده بود که شماره عدد تکبیرات به او می کرد وقتی حضرت حمزه سیدالشهداء شهیدشد از تربت او تسبیح درست کرد و مردم هم استفاده می کردند وقتی امام حسین علیه السلام شهید شد امر راجع به او شد و مردم از تربت آن حضرت در جهت تسبیح استفاده می کردند به جهت برتری که در تربت سیدالشهداء است.

فَلمّا قتل الحسین صلوات اللّه علیه عُدِل بالأمر الیه فاستعملوا تُربته لما فیه من الفضل و المزَّیة (95).

امام صادق علیه السلام می فرمایند:

من کانت معه سَبْحَة من طین قبر الحسین علیه السلام کتِبَ مُسَبِّحا وان لَمْ یسَبِّحْ بِها .(96)

هر کس که همراه داشته باشد تسبیحی که از خاک قبر امام حسین علیه السلام درست شده باشد جزء تسبیح گویان به حساب می آید ولو ذکر و تسبیح نگوید.

توصیه شده در به همراه داشتن تسبیح تربت سیدالشهداء که اگر انسان حتّی ذکر هم نگوید جزء مسبّحین شمرده می شود و اگر ذکر بگوید که به مراتب اجز و مزد برای او نوشته می شود.

و در روایتی دیگر از حضرت امام کاظم علیه السلام است که :

لا یستغنی شیعتنا عن اربعة… وسَبْحَة من طین قبر الحسین علیه السلام فیها ثلاث و ثلاثون حَبَّةٍ (97)

می فرمایند : شیعیان ما از 4 چیزی بی نیاز نیستند که یکی از آن ها همراه داشتن تسبیح است که از خاک قبر حسین علیه السلام درست شده باشد که تعداد دانه های آن 33 تا باشد.

و در روایتی دیگر هست که از امام زمان علیه السلام سؤال کردند آیا جایز است تسبیح به طین قبر سیدالشهداء علیه السلام و آیا در او فضیلتی هست پس نوشتند به خط مبارکشان تسبیح کن که هیچ تسبیحی افضل از او

نیست و از جمله فضل او این است که تسبیح کننده تسبیح گفتن را فراموش می کند و تسبیح را می گرداند بی جهت ولی ثواب آن تسبیح برای او نوشته می شود.

از امام صادق علیه السلام روایت شده است که فرمودند :

مَنْ اراد سبحة من تربة الحسین علیه السلام مرة واحدة بالاستغفار أو غیره کتب اللّه سبعین مرّة (98).

حضرت می فرمایند کسی که با تسبیحی که از تربت حسین علیه السلام درست شده است یک مرتبه استغفار کند ثواب هفتاد مرتبه استغفار برای او نوشته می شود.

در حدیثی دیگر راجع به فضیلت تسبیح گفتن با تربت حضرت سیدالشهداء علیه السلام نقل شده است که امام معصوم علیه السلام فرمودند:

من ادار تربة الحسین علیه السلام فی یده و قال: سبحان اللّه و الحمدللّه و لا اله الا اللّه و اللّه اکبر. مع کل حبّة، کتب له ستة آلاف حسنة و محی عنه ستة آلاف سیئة و رفع له ستة الاف درجة (99).

می فرمایند کسی که با تسبیح تربت حضرت سیدالشهداء ذکر سبحان اللّه و الحمدللّه و لا اله الا اللّه و اللّه اکبر را بگوید در مقابل هر عدد از دانه های تسبیح 6 هزار حسنه برای او نوشته می شود و 6 هزار گناه از او بخشیده می شود و 6 هزار درجه بر درجات او افزوده می شود.

عن الصادق علیه السلام : قال: ان الحور العین اذا ابصرن بواحد من الاملاک یهبط الی الارض لامر ما یستهدین منه السبح و التربة من طین قبر الحسین علیه السلام (100).

امام صادق علیه السلام فرمودند هرگاه ملائکه به زمین نازل می شوند حورالعین از آن ها خواهش می کنند تا تسبیح و تربت قبر حسین را برای آن ها هدیه ببرند. پس معلوم گشت که خیلی مفید است که همین تسبیحات حضرت زهرا علیهاالسلام را انسان با تسبیحی بگوید که از خاک قبر حضرت سیدالشهداء علیه السلام گرفته شده باشد که اجر و ثواب فراوان دارد. و معمولاً انسان همیشه تسبیح را همراه خود دارد که این را هم سابقا اشاره کردیم که همراه داشتن تربت امام حسین علیه السلام امان است از هر بدی برای انسان و سپری برای انسان است.