۱. شباهت حضرت مهدی (عج) به حضرت محمد صلّی الله علیه وآله
رسول اکرم ـ صلّی الله علیه و آله ـ فرمود: مهدی از فرزندان من است، اسم او اسم من، کنیه‌اش کنیه من، و از نظر خَلق و خُلق، شبیه‌‌ترین مردم به من است. (۱)
امام محمد باقر ـ علیه‌السّلام ـ فرمودند: امّا شباهت آن حضرت به جد بزرگوارش محمد مصطفی ـ صلّی الله علیه و آله ـ آن است که با شمشیر قیام کرده و دشمنان خدا و رسول و ظالمین و طاغوتیان را کشته و به وسیله شمشیر و افتادن ترس در دل دشمنان یاری شده و هرگز پرچم او شکست خورده بر نمی‌گردد. (۲)
۲. شباهت حضرت مهدی (عج) به حضرت نوح علیه‌السّلام
امام زین العابدین ـ علیه‌السّلام ـ می‌فرمایند: «فی القائم سنة من نوح و هو طول العمر» (۹) در قائم (عج) سنتی از حضرت نوح ـ علیه‌السّلام ـ است و آن طول عمر است.
۳. شباهت حضرت مهدی (عج) به حضرت ابراهیم علیه‌السّلام
حضرت امام زین‌العابدین ـ علیه‌السّلام ـ در روایتی می‌فرمایند: «اما من ابراهیم فخفاء الولادة و اعتزال الناس(۳)» امّا سنت ابراهیم ـ علیه‌السّلام ـ در آن حضرت مخفی بودن ولادت و عزلت او از مردم است.
و از امام صادق ـ علیه‌السّلام ـ روایت شده است: ابراهیم ـ علیه‌السّلام ـ در یک روز به قدری رشد می‌کرد که دیگران در یک هفته رشد می‌کنند و در یک هفته به قدری رشد داشت که دیگران در یک ماه رشد می‌نمایند و در یک ماه به قدری که دیگران در یک سال (۴) قائم (عج) نیز چنین بود چنانکه در خبر حکیمه رضی الله عنها آمده است (۵).
۴. شباهت حضرت مهدی (عج) به حضرت موسی علیه‌السّلام
امام باقر ـ علیه‌السّلام ـ فرمودند: اما شباهت او به موسی ـ علیه‌السّلام ـ طولانی بودن ترس و غیبت آن حضرت و مخفی بودن ولادتش و سختی شیعیانش از اذیت و آزارها و خواری‌ها بعد از غیبت آن حضرت است تا آنکه خداوند اجازه ظهور و یاری و پیروزی او بر دشمنانش را صادر نماید. (۶)
و حضرت امام زین العابدین ـ علیه‌السّلام ـ در قسمتی از یک روایت می‌فرمایند: «و اما من موسی فالخوف و الغیبه» و امّا سنت از موسی ـ علیه السّلام ـ ترس و غیبت است. (۷)
۵. شباهت حضرت مهدی (عج) به حضرت عیسی علیه‌السّلام
امام محمد باقر ـ علیه‌السّلام ـ می‌فرمایند: اما شباهت آن حضرت به عیسی ـ علیه‌السّلام ـ اختلاف مردم درباره اوست که عده‌ای می‌گویند هنوز به دنیا نیامده و گروهی می‌گویند فوت کرده و عده‌ای دیگر می‌گویند کشته شده و به دار آویخته شده است. (۸)
۶. شباهت حضرت مهدی (عج) به حضرت یوسف علیه‌السّلام
ابو بصیر از امام باقر ـ علیه‌السّلام ـ روایت کرده که فرمود: حضرت قائم ـ علیه‌السّلام ـ شباهتی به حضرت یوسف دارد، راوی می‌گوید عرض کردم آن چیست؟ فرمود سرگردانی و غیبت. (۱۰)
امام محمد باقر ـ علیه‌السّلام ـ در قسمتی از روایت دیگری می‌فرمایند: همانگونه که امر حضرت یوسف از پدرش با وجود نزدیک بودن مسافت بین آن حضرت و پدر و خاندانش پوشیده بود مهدی (عج) نیز با وجود نزدیکی به شیعیان از آنان مخفی هستند. (۱۱)
یوسف زیباترین اهل زمان خود بود و روایت‌های بسیاری نیز بر زیبایی حضرت مهدی(عج) دلالت دارد. (۱۲)
۷. شباهت حضرت مهدی (عج) به حضرت اسماعیل علیه‌السّلام
خداوند تبارک و تعالی همان گونه که به ولادت اسماعیل ـ علیه‌السّلام ـ بشارت داده است به ولادت و قیام قائم (عج) نیز بشارت داده است. (۱۳) همانگونه که برای حضرت اسماعیل چشمه زمزم از زمین جوشید برای قائم ـ علیه‌السّلام ـ نیز آب از سنگ سخت خواهد جوشید. (۱۴)
۸. شباهت حضرت مهدی (عج) به حضرت آدم علیه‌السّلام
همانگونه که خداوند آدم را خلیفه خود در تمام زمین قرار داد و او را وارث آن ساخت و چنین فرمود: «انی جاعِلٌ فی الارض خلیفة» (۱۵) همانا من در زمین جانشینی قرار می‌دهم حضرت حجّت (عج) را نیز وارث زمین و خلیفه خود در زمین قرار خواهد داد چنانکه از حضرت ابی عبدالله صادق ـ علیه السّلام ـ مروی است که در تفسیر آیه «وعَدَ اللهُ الذین آمنوا منکم و عملوا الصالحات لِیَستخلفَنَّهُم فی الارض» (۱۶) خداوند به کسانی از شما که ایمان آورده‌اند و کارهای شایسته انجام داده‌اند وعده داده که آنان را در زمین خلافت بخشد، فرمود: او قائم و اصحابش می‌باشند و هنگام ظهور در مکه در حالی که دست بر صورت می‌کشد می‌گوید: «الحمد الله الذی صدقنا وعده و اورثنا الارض» سپاس خداوندی که وعده اش را درباره ما راست گردانید و زمین را به میراث ما در آورد. (۱۷)
۹. شباهت حضرت مهدی (عج) به حضرت صالح علیه‌السّلام
صالح ـ علیه‌السّلام ـ از قومش غایب شد و پس از آنکه به سوی آنها بازگشت عده کثیری او را انکار کردند. همانا مَثَل قائم ـ علیه السّلام ـ نیز مَثَل صالح است چنانکه امام صادق ـ علیه السّلام ـ فرموده‌اند. (۱۸)
۱۰. شباهت حضرت مهدی (عج) به حضرت ایوب علیه‌السّلام
حضرت امام زین العابدین ـ علیه‌السّلام ـ در قسمتی از روایتی می‌فرمایند: اما من ایوب فالفرج بعد البلوی (۱۹) امّا سنتی از ایوب ـ علیه‌السّلام ـ که در امام مهدی ـ علیه‌السّلام ـ است فرج بعد از گرفتاری است.
۱۱. شباهت حضرت مهدی (عج) به حضرت یونس علیه‌السّلام
از امام باقر ـ علیه‌السّلام ـ روایت شده که فرمودند: امّا شباهت او به یونس بن متی بازگشت او از غیبت به صورت جوان بعد از پیری و کهولت سن است. (۲۰)
۱۲. شباهت حضرت مهدی (عج) به حضرت داوود علیه‌السّلام
از حضرت امام صادق ـ علیه‌السّلام ـ روایت شده که فرمودند: چون قائم آل محمد ـ صلّی الله علیه و آله ـ قیام کند، در میان مردم به حکم حضرت داوود حکم می فرماید و نیازی به شاهد و بیّنه ندارد. (۲۱)
۱۳. شباهت حضرت مهدی (عج) به حضرت هارون علیه‌السّلام
هارون ـ علیه‌السّلام ـ از راه دور سخن حضرت موسی ـ علیه‌السّلام ـ را می‌شنید و بالعکس.
از امام صادق ـ علیه‌السّلام ـ روایت شده که فرمودند: هنگامی که قائم ـ علیه‌السّلام ـ ما به پاخیزد خداوند عزّ و جل در گوش‌ها و چشمان شیعیان ما خواهد افزود به طوری که بین آنها و حضرت قائم ـ علیه‌السّلام ـ پیکی نخواهد بود، با آنها سخن می‌گوید و آنها می‌شنوند، و به او نگاه می‌کنند، در حالی که در جای خودش باشد. (۲۲)
۱۴. شباهت حضرت مهدی (عج) به حضرت شعیب علیه‌السّلام
از امیر المؤمنین ـ علیه‌السّلام ـ روایت شده که: شعیب ـ علیه‌السّلام ـ قوم خود را به سوی خدا دعوت کرد تا اینکه عمرش طولانی و استخوان‌هایش کوفته شد. سپس از نظرشان غایب گشت و دوباره به صورت جوانی به سوی آنها بازگشت. (۲۳)
حضرت قائم (عج) نیز به صورت جوانی ظهور خواهد کرد. از امام صادق ـ علیه السّلام ـ روایت شده که فرمودند: آن که از چهل سال بیشتر داشته باشد صاحب این امر نیست. (۲۴)
پاورقی
۱. موسوی اصفهانی، سید محمد تقی، مکیال المکارم، ترجمه سید مهدی حائری قزوینی، نشر ایران نگین، ج۱، ص۳۲۰.
۲. مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، بیروت، مؤسسة الوفاء، ۱۴۰۴ق، ج۵۱، ص۲۱۲. عن کمال الدین، ج۱، ص۳۲۷.
۳. امین الاسلام، فضل بن حسن طبرسی، اعلام الوری، تهران، دارالکتب الاسلامیة، ج۱، ص۳۲۲.
۴. بحارالانوار، همان، ج ۱۲، ص ۱۹.
۵. بحارالانوار، همان، ج ۵۱، ص ۲۷.
۶. بحارالانوار، همان، ج ۵۱، ص ۲۱۲، عن کمال الدین، ج ۱، ص ۳۲۷.
۷. اعلام الوری، همان، ج ۱، ص ۳۲۲.
۸. بحارالانوار، همان، ج ۵۱، ص ۲۱۲، عن کمال الدین، ج ۱، ص ۳۲۷.
۹. اعلام الوری، همان، ج ۱، ص ۳۲۲.
۱۰. بحار الانوار، همان، ج ۵۱، ص ۲۲۴، عن غیبةالطوسی.
۱۱. بحارالانوار، همان، ج ۵۱، ص ۲۱۲، عن کمال الدین، ج۱، ص ۳۲۷.
۱۲. بحارالانوار، همان، ج ۵۱، ص ۹۱.
۱۳. مکیال المکارم، همان، ج ۱، ص ۳۶۶.
۱۴. برگرفته از روایتی از امام باقر(ع) بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۳۵۱، و غیبت نعمانی، ص ۲۳۸، محمد بن ابراهیم النعمانی، تحقیق علی اکبر غفاری.
۱۵. بقره : ۳۰.
۱۶. نور : ۵۵.
۱۷. تفسیر برهان، ج ۳، ص ۱۴۶، (سورة زمر آیة ۷۴)، به نقل از مکیال المکارم، ج ۱، ص ۲۴۹.
۱۸. کمال الدین، ج ۱، ص ۱۳۶،
۱۹. اعلام الوری، ج ۱، ص ۳۲۲.
۲۰. بحار الانوار، ج ۵۱، ص ۲۱۲، عن کمال الدین، ج ۱، ص ۳۲۷.
۲۱. روضه کافی، ص ۵۰
۲۲. بحار الانوار، ج ۵۱، ص ۲۷.
۲۳. مکیال المکارم، ج ۱، ص ۳۰۱.
۲۴. بحار الانوار، ج ۱۲، ص ۳۸۵.
