وظايف منتظران در عصر غيبت امام زمان (عج) (2) / شناخت (2)

در مقاله ی قبل درباره ی شناخت و لزوم آن بحث کردیم. در این مقاله می خواهیم به مراتب شناخت بپردازیم و بفهمیم مردن در کدام مرحله ی شناخت، مرگ جاهلی نیست.

شناخت، 4 مرتبه یا مرحله دارد.

مرتبه ی اول: مرتبه ی اول شناخت، شناخت شناسنامه ای است. به این معنا که درباره ی اسم، نسب، تولد، تاریخ و دیگر مسائل ظاهری امام بدانیم. آیا دانستن تاریخ تولد باعث نجات انسان می شود؟ معاویه از تاریخ و نسب امامان بیش از هر شخص دیگری مطلع بود، آیا این شناخت موجب نجات او شد؟

این مرتبه از شناخت هر چند در مرحله ی اول لازم است اما کافی نیست.

مرتبه ی دوم: مرحله ی دوم، آگاهی کلامی است. کلام علمی است که از اعتقادات دین دفاع می کند.

در این مرتبه از شناخت، آگاهی درباره ی امامت، ضرورت آن، رابطه ی امامت با نبوت، رابطه ی امامت با توحید و به طور کلی درباره ی امامت و مسائل اعتقادی کلی پیرامون آن بحث می شود. برای مثال از مهمترین مسائل درباره ی امامت این است که امامت یک منصب الهی است و خداوند این منصب را برای هر که مناسب بداند او را انتخاب می کند. انتخاب امام به عهده ی مردم نیست.

هر چند این مرتبه از شناخت بهتر از مرتبه ی اول است اما این مرحله نیز دانایی ما را درباره ی امام زمانمان کامل نمی کند.

مرتبه ی سوم: آگاهی به صفات، کمالات و خلقیات امام زمان (ع) مرحله ی سوم است. صفاتی که ائمه در وجود خود به صورت تامّ و کمال یافته، داشتند و مردم را به آن دعوت می کردند. صفاتی که باعث می شد نزدیک به مکروه نروند و حرام انجام ندهند. در واقع شناخت اخلاق از امام در مرتبه ی سوم قرار می گیرد.

شناخت این صفات آسان نیست. صفات مراتبی دارند. ائمه (ع) بالاترین مرتبه از صفات را دارا بودند و این مرتبه مرحله ی تامّ است.

برای مثال اگر یک انسان معمولی «بینا» است، عقاب مرتبه ی بینایی بالاتري در  بین موجودات دارد که در آسمان موشی را که روی زمین می خزد می بیند، و امام در مرحله ی اتمّ بینایی است. یعنی بینا به ظاهر و باطن جهان خلقت است یا به تعبیری «شاهد» است.

یا اگر حاتم طائی در میان بخشش گران جایگاه ویژه ای دارد، ائمه ی اطهار (ع) در بخشندگی تامّ و تمام هستند.

مرتبه ی چهارم: معرفت درباره ی خلقت نورانی امامان (ع) بالاترین مرحله ی شناخت و شرط نمردن در مرگ جاهلی است. در این مرحله می فهمیم برتری ائمه، نه به خاطر صفات علیا، و نه به خاطر نسب شریف است، بلکه به خاطر تقدم خلقت نورانی آنهاست.

همه ی موجودات، یک خلقت نورانی دارند و یک خلقت بر سیر تاریخ. در زمان زمینی حضرت آدم (ع) نخستین انسان است. اما این زمان زمینی حتی در کهکشان هم جایگاهی ندارد و ارواح نورانی این زمان خطی را ندارند. در زمان زمینی، خلقت، خطی است، یعنی اول حضرت آدم (ع) خلق شده، بعد نوح (ع) بعد موسی (ع) و دیگران.

اما در خلقت نورانی مرتبه از بالا به پائین است. در این مرتبه، اول وجود نورانی پیامبر اکرم (ص) و ائمه (ع) خلق شده است و از نور آنها باقی مردم. این نورانیت نیز مراتبی دارد.

از آنجایی که دوست نداریم هیچ کس به مرگ جاهلی بمیرد چند کتاب به شما معرفی می کنیم تا با بهره­ گیری از آنان به مراتبی از شناخت دست بیابید.

1.معرفت امام زمان و وظایف منتظران، ابراهیم شفیعی سروستانی
2.وجود حضرت مهدی (ع) در پرتو عقل و نقل، علی اصغر رضوانی
3.وابستگی جهان به امام زمان (ع)، آیة الله صافی گلپایگانی
4.ولایت کلیّه، سید حسن میرجهانی

خواندن برخی از این کتابها بسیار مشکل است، پیشنهاد می کنیم این کتب را به همین ترتیب مطالعه کنید.

منبع: سخنرانی استاد اسماعیل شفیعی سروستانی در جمع موعودیان، با تصرف و تلخیص

پ.میعاد