یادگاران موعود: مسجد کوفه

با وجود غیبت امام عصر (عج) و محرومیت شیعیان از دیدار ایشان، مکانهایی در سر تا سر سرزمینهای اسلامی وجود دارد که عاشقان آن امام به یاد ایشان در آنها گرد آمده و با عزیز خود درد دل می کنند. در این سلسله مقالات تلاش ما بر این است تا این مکانها  را که یادگار حضرت ولی عصر و یادآور آن امام هستند را به طور مختصر معرفی کنیم.
یکی از مساجد معروف و مهمی که همیشه در کانون توجه مسلمانان بوده، مسجد کوفه است. توجه زیاد شیعیان به این مسجد به دلیل عنایت خاص حضرت مهدی به این مکان مقدس است.
بسیاری از افراد در این مجلس به دیدار حضرت نائل شدند، روایات بسیاری نیز وجود دارند که همگی گویای آن است که بعد از ظهور امام مهدی، مسجد کوفه مرکز قضاوت و اجرای عدالت خواهد شد. ابن نباته می گوید: روزی در مسجد کوفه گرد حضرت امیرالمؤمنین جمع شده بودیم که آن حضرت فرمودند: «ای اهل کوفه! این مسجد شما یکی از آن چهار مسجد است که خداوند تبارک و تعالی آن را برای اهلش اختیار نموده است…. زمانی پیش می آید که این مسجد محل اقامه نماز فرزندم مهدی و همه مؤمنان خواهد شد.1»

تاریخچه مسجد کوفه:
بنا بر بعضی کتابهای تاریخی، شهر کوفه اولین بار در سال 17 قمری به دستور عمربن خطاب ساخته شد و سعد وقاص فضایی کوچک به شکل مسجدی بدون سقف، از چوب و نی را در آن بنا کرد ولی روایات حاکی از آنند که سابقه این مسجد بسیار قدیمی تر است؛ از پیامبر نقل شده است که فرمودند: «شبی که مرا سیر دادند تا مسجدالاقصی، از مسجد کوفه گذشتیم.2»

روایت دیگری وجود دارد که روزی امام صادق به نزدیکیهای مسجد کوفه رسیدند و از مرکب خود پیاده شدند، وقتی از حضرت علت پیاده شدنشان را سؤال کردند ایشان فرمود: «محدوده مسجد کوفه آخر سراجین (محلی در نزدیکی مسجد) است که این حد را حضرت آدم برای مسجد مشخص کرده است و من نمی پسندم که سواره وارد این محدوده بشوم.3» براین اساس معلوم می شود که این مسجد از زمان حضرت آدم وجود داشته است.

مکانهای مقدس و محرابهای زیادی در داخل این مسجد وجود دارد که هر یک از آنها را مقام (محل نماز خواندن) می نامند:
1- مقام حضرت ابراهیم                   2- مقام حضرت خضر
3- مقام حضرت زین العابدین             4- مقام  حضرت نوح یا باب الفرج
5- مقام امیرالمؤمنین                       6- مقام جبرئیل
7- محل قضاوت حضرت علی (ع) (دکة القضاء)
8- دکة امام صادق                         9- مقام بیت النبی
10- محراب حضرت علی که محراب حضرت زکریا هم گفته می شود.
11- دکة المعراج (محلی که پیامبر در شب معراج در آن نماز به جای آوردند.)

فضائل مسجد کوفه:
امام باقر(ع) می فرمایند: «اگر مردم به فضیلتی که مسجد کوفه دارد، واقف بودند از راههای بسیار دور به آنجا سفر می کردند، یک نماز واجب خواندن در آنجا مساوی با به جا آوردن یک حج و یک نماز مستحبی خواندن در آنجا معادل با انجام دادن عمره است.4»

امام صادق نیز فرموده اند: «قبله این مسجد باغی از باغهای بهشت و دست چپ و راست آن نیز بستانهای بهشت است. در آن مسجد نشستن عبادت محسوب می شود. اگر مردم فضیلت آن را می دانستند هرچند با چهار دست وپا همچون طفل خود را به آنجا می رساندند تا از برکات آن بهره مند شوند.5»

دیگر فضائل این مسجد طبق روایات، موارد زیر است:
1- مسجد کوفه افضل از مسجدالاقصی در بیت المقدس است.
2- کشتی نوح از همین مکان حرکت کرده است.
3- عصای موسی، شجره یقطین، انگشتر سلیمان و…. در آنجاست.
4- در روز قیامت این مسجد برای اهلش شفاعت خواهد کرد.
5- امام زمان پس از ظهور در آن نماز خوانده و آنجا را محل قضاوت و محکمه خود قرار خواهد داد.

مسجد کوفه بعد از ظهور:
امام بعد از بیعت با یارانش از مسجدالحرام به سمت مسجد کوفه حرکت می کند و پس از جنگ با ابلیس سر او را در آن مسجد از بدنش جدا می سازد.
با آنکه مساحت مسجد کوفه در حال حاضر حدود 12750 متر مربع است ولی پس از ظهور، مردم خطاب به حضرت مهدی می گویند: ای پسر رسول خدا، نماز خواندن در پشت سر شما همانند نماز خواندن پشت سر رسول خداست در حالی که این مسجد گنجایش این همه جمعیت را ندارد.

امام در پاسخ می فرمایند: «مسجدی برای شما خواهم ساخت که گنجایش همه مردم را داشته باشد» و در ادامه روایت آمده است که ایشان طرح مسجد بزرگی را که دارای هزار در است و همه مردم را در خود جای می دهد، ارائه می دهند.6

نکته دیگر اینکه حضرت بعد از ظهور، مسجد کوفه را برای اصلاح قبله آن بازسازی خواهند کرد. در روایتی حضرت علی چنین می فرمایند: «گویی هم اکنون به شیعیان در مسجد کوفه می نگرم که خیمه ها برپا کرده اند و قرآن را آنگونه که نازل شده است برای مردم آموزش می دهند، قائم ما چون قیام کند آن مسجد را خراب کرده و قبله آن را اصلاح خواهند نمود.7»

پی نوشت:
1- بحارالانوار، ج97، صص 389-390 ، روایت 14
2- من لا یحضره الفقیه، ج1، ص150، ح 18
3- من لا یحضره الفقیه، ج1، ص149، ح 14
4- المزارالکبیر، ص 122
5- بحارالانوار، ج97، ص391، ح 16
6-بحارالانوار، ج52، ص 330
7- بحارالانوار، ج52، ص 364، ح 139

 سروش